کیست کلیه چیست، علائم و راه های درمان آن

بهترین ابزار تشخیصی برای کیست کلیه، سونوگرافی است

کیست کلیه چیست؟

کیست کلیه یک کیسه پر از مایع است که بر روی کلیه (Kidney) یا درون آن تشکیل می شود.

به تجمع مایع در یک حفره با دیواره نازک که راه خروجی ندارد کیست گفته می شود و به جمع شدن این مایع در دیواره کلیه ها کیست کلیه گفته می شود.

کیست یک محوطه بسته با غشایی مجزا است، که عموما سلول های تشکیل دهنده آن با بافت اطراف خود متفاوت می باشند. کیست میتواند حاوی مواد نیمه جامد، مایع و حتی گاز باشد. در صورتی که مایع داخل کیست چرکی شود، آبسه تشکیل می شود. کلیه یکی از ارگان های بدن است که بطور رایج دچار کیست می شود. در واقع کیست کلیه حاصل ازدیاد سلولی سلول های پوششی (اپی تلیال) کلیه و تجمع مایع در آن ها هستند.

اندازه کیست کلیه متغیر بوده و می تواند از نیم سانت تا ٢٠ سانتیمتر متغیر باشد. معمولا کیست های بالای ١٠ سانتی متر در کلیه ایجاد درد می کنند.

انواع کیست های کلیه

بطور کلی سه نوع کیست کلیه وجود دارد: 

۱- کیست های ساده کلیه: کیست ساده کلیه، یک کیسه گرد و صاف با پوستی نازک یا یک کیسه شبیه به جیب پیراهن و با سر بسته است که با مایع پر شده است.

۲- کیست های متعدد و ارثی: از طریق پدر و مادر دارای کیست ارثی به بچه ها منتقل می شود و باعث کاهش سن و از کارافتادن کلیه ها و نیاز به دیالیز زودرس می گردد.

۳- کیست های مخلوط یا کیست های دیواره دار و نامنظم: کیست های مخلوط که در سونوگرافی تعداد کیست های متعدد و در درون آنها دیواره های متعددی وجود دارد؛ لازم است این کیست ها از نظر سرطان کلیه (kidney cancer) دقیقاً بررسی کرد.

علت تشکیل کیست کلیه چیست؟

- علت بروز کیست کلیه به صورت کامل شناخته نشده است، ولی بنظر میرسد ارثی نیست.

- انسداد لوله های کوچک در داخل کلیه ها که ادرار را جمع آوری می کنند، یا کمبود جریان خون در کلیه ها امکان دارد در عارضه ی کیست کلیه نقش داشته باشد.

- دیورتیکول یا کیسه هایی که بر لوله های کلیه تشکیل میشوند، ممکن است جدا شده و به کیست های کلیه تبدیل شوند.

علائم کیست کلیه چیست؟

کیست کلیه معمولاً علائم خاصی ندارد. در اغلب موارد، پزشک در زمان انجام یک سونوگرافی و یا توموگرافی کامپیوتری که به منظور تشخیص بیماری دیگری انجام می شود، آنرا تشخیص می دهد با این حال کیست های کلیه امکان دارد علائمی من جمله موارد زیر داشته باشند:

۱. تب (در صورتی که کیست ها عفونی شوند)

۲. مختل کردن عملکرد کلیه ها (نادر است)

۳. وجود خون در ادرار (هماتوری)

۴. ادرار بیش از حد، از علائم کیست کلیه

۵. خستگی از نشانه های کیست کلیه است

۶. چنانچه کیست کلیه بزرگ شود و به دیگر اعضای بدن فشار وارد آورد میتواند منجر به احساس درد در پهلو ها، پشت و یا بالای شکم شود.

از نشانه های کیست کلیه، درد در کمر یا ناحیه بین دنده‌ها و لگن

عوارض کیست کلیه

اکثر کیست های کلیه هیچ عارضه یا مشکلی بوجود نمی آوردند، با این که احتمال دارد در مواردی نادر عکس این گفته صادق باشد. عوارض کیست های کلیوی حاوی موارد زیر می شود:

• وجود حفره در روده که به آن دیورتیکول گفته می شود
• عفونی شدن کیست کلیه
• از عوارض کیست کلیه، انسداد ادرار است
• فشارخون از دیگر عوارض کیست کلیه
• پارگی کیست کلیه
• تورم کلیه ها که ناشی از احتباس ادراری میباشد

یکی از عوارض کیست کلیه، ایجاد فشار خون است

روش تشخیص کیست کلیه

اکثر کیست های کلیه در طول آزمایشات تصویربرداری که به علل دیگر انجام می شود، تشخیص داده می شوند. زمانی که کیست کلیه یافت می شود، برای تعیین این که آیا یک کیست کلیه و یا یک بیماری جدی است، از آزمایشات تصویربرداری زیر استفاده می شود.

> آزمایش عملکرد کلیوی: یک آزمایش ساده خون است که کارکرد مناسب کلیه ها را برای تشخیص کیست کلیه بررسی می کند.

> آزمایش ادرار: روشی جهت اندازه گیری محتویات ادرار و تشخیص کیست کلیه است.

> سیتی اسکن: در این روش از ترکیب فناوری‌های اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر سه بعدی استفاده می‌شود. سی‌تی‌اسکن ممکن است شامل تزریق ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب باشد. برای انجام این روش بیمار در حالی که روی یک تخت دراز کشیده از داخل یک دستگاه تونل مانند عبور می‌کند که در آن تصاویری با اشعه ایکس گرفته می‌شود. تصاویر سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.

> MRI: دستگاه ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیس، تصاویری دقیق از اندام‌های داخلی و بافت‌های نرم بدن (بدون استفاده از اشعه ایکس) را ارائه می‌دهد. تصاویر ام.آر.آی نیز مانند سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.

> اولتراسوند: یک روش تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی است که تصاویری از کلیه ایجاد می کند که نشان دهنده ی وجود کیست در کلیه است.

درمان کیست کلیه

درصورتی که کیست کلیه شما علائم یا عوارض خاصی ندارد، نیازی نیست که به فکر درمان باشید. البته حتما به پزشک مراجعه کنید.

برای درمان کیست‌های بزرگتر می‌توان از اسکلروتراپی و جراحی استفاده کرد

هدف از درمان کیست کلیه، کنترل علائم و جلوگیری از به وجود آمدن عوارض می باشد. مهم ترین اصل درمان، کنترل فشارخون می باشد.

عمل لاپاراسکوپی و بدون شکاف جراحی بهترین و قطعی ترین روش درمان کیست های کلیوی هستند که در این روش با عبور دوربین و لوله های باریک به شکم و مشخص کردن کیست کلیه دیواره های آن بریده می شود و خارج می گردد. انجام این عمل به صورت سرپائی و بدون بستری شب در بیمارستان و بدون شکاف بزرگ انجام می گردد.

برای درمان کیست های بزرگ تر میتوان از اسکلروتراپی و جراحی استفاده کرد.

پزشک با استفاده از یک سوزن بلند و از طریق پوست و با کمک دستگاه سونوگرافی وارد کلیه ها شده و کیست را سوراخ می کند. پزشک کیست کلیه را تخلیه می کند و ممکن است داخل آنرا با محلولی که دارای الکل است پر کند. این کار سبب می شود که بافت سخت شده و شانس عود کردن آن پایین بیاید.

همچنین درمان های کیست کلیه می تواند شامل تجویز داروی ضد درد، تجویز داروی ضد فشارخون، تجویز دارو برای کنترل فشارخون و .... باشد.

درمان های طبیعی و گیاهی برای کیست های کلیه

یکی از درمانهای کیست های کلیه، مصرف آب بیشتر و پرهیز از مصرف نمک و گوشت قرمز و مواد لبنی بیش از حد است.

کرفس یک ماده ی ادرارآور قوی گیاهی است که برای دفع مواد سمی و ضایعاتی که در کلیه ها رسوب می کنند و سبب بروز بیماری های کلیوی میشوند مؤثر است.

کرفس برای دفع مواد سمی که در کلیه ها رسوب می کنند مفید است

تغذیه ی اسپیرولینا، چمن گندم و کلروفیل قدرت کلیه ها و میزان دفع سموم بدن را از روش فیلتراسیون فزونی می دهد، همچنین یک پاک کننده خون و قلیایی هستند که در درمان کیست کلیه موثر است.

یک رژیم قلیایی به جای رژیم اسیدی، کلیه ها را تمیز می کند. رژیم قلیایی میتواند حاوی غذاهایی مانند سبزیجات تازه و میوه ها، آبلیمو ، آب، برنج قهوه ای، سوپ میسو و آب میوه های سبز باشد.

گیاهانی که به بهبود عملکرد کلیه ها برای درمان کیست کلیه کمک می کنند، مانند گل گاوزبان، برگ قاصدک، زالزالک بری، پوریا، جینکو بیلوبا، چای سبز، لیمو علف (چای)، شیر خار، رهمانیا، جعفری، کرفس، درخت عرعر، Roship (نوعی چای)، عشبه بیابانی و توت می باشند.

نکات و توصیه های پزشکی در خصوص کیست کلیه

- هر ۶ ماه یکبار برای تشخیص کیست کلیه، سونوگرافی از کلیه ها انجام شود.

- کیست کلیه شامل طیف وسیعی از بیماری های کیستیک کلیه بوده که در آن انواع خوش خیم و کاملاً بی خطر (مثل کیست ساده کلیوی) تا انواع کشنده و مغایر با حیات (بیماری کیستیک اتوزومال مغلوب) وجود دارد. وسیله تشخیصی اولیه در این موارد سونوگرافی و در صورت احتیاج انجام CT SCAN و آزمایش های تکمیلی است.

- قبل از ازدواج با انجام سونوگرافی از وجود بیماری ارثی کیست کلیه مطمئن شوید تا از انتقال آن به فرزندانتان جلوگیری شود.

گردآوری: بخش سلامت سرپوش