چرا اسیداوریک بالا می‌رود؟

اسید اوریک ترکیب آلی از عناصر کربن، اکسیژن، نیتروژن و هیدروژن به فرمول شیمیایی C ۵ H ۴ N ۴ O ۳ می‌باشد. اسید اوریک یک فرآورده‌ی زائد حاصل از سوخت و ساز موادی به نام پورین‌ها در مواد غذایی است. بیشتر اسید اوریک ساخته شده به وسیله‌ی بدن در خون حل می‌شود و از طریق کلیه به درون ادرار دفع می‌شود. اما گاهی بدن شما یا اسید اوریک زیادی تولید می‌کند یا مقدار کمی از آن را دفع می‌کند.

چرا اسیداوریک بالا می‌رود؟

اسیداوریک حاصل متابولیسم سلولی و در واقع متابولیسم پورین‌هاست؛ پورین‌ها گروهی از مواد است که در غذا‌های حیوانی مانند گوشت قرمز و همچنین حبوبات وجود دارد. به همین دلیل، سطح اسیداوریک در افرادی که رژیم غذایی گیاهی دارند، پایین است. نداشتن رژیم غذایی مناسب و به دنبال آن چاقی، بی‌تحرکی و ابتلا به سندرم متابولیک یعنی بالا بودن قند، چربی و فشار خون می‌تواند از عوامل بالا رفتن اسیداوریک خون محسوب شود.

بیشتر اسید اوریک ساخته شده بوسیله بدن در خون حل می‌شود و از طریق کلیه به درون ادرار دفع می‌کند. اما گاهی بدن شما یا اسید اوریک زیادی تولید می‌کند یا مقدار کمی از آن را دفع می‌کند. مصرف الکل و غذا‌هایی که حاوی مقدار زیادی پورین است و غذاهایی، چون گوشت قرمز، ماهی، میگو، احشای داخلی نظیر کله پاچه، مغز، جگر، دنبلان، تخم ماکیان و نیز غذا‌هایی که سطح متوسطی از پورین دارند مثل مارچوبه، گل کلم، اسفناج، ریواس، لوبیاها، قارچ و عدس، سطح اسید اوریک را بشدت بالا می‌برند.

بالا بودن اسید اوریک خون (هیپراوریسمی) در ابتدا ممکن است علائمی نداشته باشد. اما در صورت عدم درمان می‌تواند به این عوارض منجر شود:

نقرس

سنگ‌های اسید اوریکی در مجاری ادراری

رسوبات اسیداوریکی در کلیه‌ها

رسوبات اسید اوریکی در بافت‌های نرم

تشخیص افزایش اوره در خون

آزمایش و معاینه مفصل

آزمایش مایع مفصلی

سنجش مقدار اسید اوریک خون

رادیوگرافی مفصل (که ممکن است نرمال باشد)

در صورت لزوم بیوپسی از مفصل

پیشگیری از افزایش سطح اسید اوریک

کنترل کردن وزن بدن و کاهش وزن به آرامی

مصرف روزانه میوه‌های تازه، سبزی، محصولات سبوس دار و حبوبات

مصرف روزانه لبنیات کم چرب

توجه کردن به پورین موجود در مواد غذایی

اجتناب از خوردن احشا و ماهی‌های کنسرو مانند ساردین در روغن

مصرف نکردن بیش از ۱۰۰ گرم گوشت، سوسیس، ماهی و مرغ در روز

مصرف نکردن مشروبات الکلی

خوردن مواد غذایی کم چرب

نوشیدن روزانه مایعات کم کالری مانند آب، چای و آب میوه طبیعی

درمان برای کاهش‌دادن میزان اسید اوریک خون

اسید اوریک بالا در بسیاری از افراد ایجاد علامت نمی‌کند، یعنی با وجود آنکه میزان اسید اوریک در آزمایش خون، کمی بالاتر از حد طبیعی دیده می‌شود، اما در شخص، نشانه‌ها و عوارض اسید اوریک بالا یعنی عوارض کلیوی یا مفصلی را نشان نمی‌دهد. در چنین شرایطی نیاز به اقدامات درمانی ویژه‌ای وجود ندارد و فقط با گرفتن رژیم غذایی نه چندان سخت، سطح اسیداوریک کاهش می‌یابد.

شما نیز با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود می‌توانید اسید اوریک خون را کاهش دهید.

کاهش دادن وزن تا حد طبیعی

اجتناب از مصرف غذا‌های حاوی مقادیر زیاد پورین مثل انواع گوشت‌ها

قطع مصرف دارو‌هایی که ممکن است اسید اوریک خون را بالا ببرند تحت نظر پزشک

پزشک شما به خصوص در صورتی که با این اقدامات اسید اوریک خون کاهش نیابد، ممکن است با انجام برخی از آزمون‌های تشخیصی به دنبال بیماری‌هایی بگردد که زمینه‌ساز بالابودن اسید اوریک هستند. در ادامه ممکن است پزشک دارو‌هایی برای کاهش اسید اوریک تجویز کند.

درمان‌های خانگی کاهش اسید اوریک خون

کنگر فرنگی:

سرشار از مواد معدنی، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها و همچنین فیبر و پروتئین است. کنگر فرنگی خاصیت دیورتیک دارد و به همین دلیل سبب دفع اسید اوریک و سایر سموم از طریق ادرار می‌شود.

عسل و لیموترش:

اکثر مردم تصور می‌کنند که لیموترش به دلیل طعمی که دارد بسیار اسیدی است. اما با اطلاعاتی که ما در اختیارتان قرار خواهیم داد متعجب خواهید شد. عسل هم به دلیل اینکه pH منفی دارد یکی از مواد غذایی مفید برای مقابله با اسیداوریک محسوب می‌شود. زمانی که این مواد غذایی وارد بدن می‌شوند محیطی آلکانی خوبی مهیا می‌کنند که بدن بتواند پورین را در آرامش کامل دفع کند. برای بهره مندی بیشتر از ترکیب عسل و لیموترش پیشنهاد می‌شود که جوشانده‌ای با این دو ماده غذایی مفید تهیه کرده و در طول روز میل کنید. شما به یک لیتر آب، یک عدد لیموترش و ۳ قاشق غذاخوری عسل نیاز دارید.

آب را داغ کنید و یک عدد لیموترش را با پوست داخل آن بیندازید. صبر کنید تا آب مجدداً به جوش بیاید و ۲۰ دقیقه به آرامی بجوشد. در نهایت ترکیب را صاف کرده و ۳ قاشق عسل به آن اضافه کنید. یک فنجان از جوشانده تان را صبح به صورت ناشتا میل کنید. بهتر است آن را به صورت ولرم میل کنید. سپس یک فنجان دیگر حدود ۱۵ دقیقه بعد از ناهارتان بنوشید. یک فنجان دیگر نیز بعد از ظهر و آخرین فنجان را نیم ساعت بعد از شام میل کنید. شما با همین روش ساده می‌توانید میزان اسیداوریک تان را به صورت طبیعی کاهش دهید.

آب:

نوشیدن آب به مقدار ۲ تا ۴ لیتر (۸ تا ۱۶ لیوان) در روز، باعث می‌شود اسید اوریک بیشتری از کلیه‌ها دفع شود. (حتماً ۱ لیوان آب، قبل از خواب بنوشید، زیرا این کار به کم شدن اسید اوریک کمک می‌کند.) دقت کنید منظور نوشیدن آب است نه هر نوشیدنی دیگری.

شیر کم چرب: این نوع شیر سبب کاهش جذب مجدد اسیداوریک و از بین رفتن آن از طریق کلیه‌ها می‌شود. نوشیدن ۱ تا ۵ فنجان شیر کم چرب در روز توصیه می‌شود. شما همچنین می‌توانید به جای شیر از ماست و سایر محصولات لبنی کم چرب استفاده کنید.

آب سیب و سرکه سیب:

سیب و سرکه سیب حاوی مقدار خوبی از پتاسیم است و می‌تواند محیط اسیدی و قلیایی بدن را متعادل کند. این خاصیت سیب و سرکه سیب می‌تواند به کنترل سطح اسید اوریک بدن کمک کند.

دم کرده کاکل ذرت و دم گیلاس:

دم کرده کاکل ذرت و دم گیلاس است که به عنوان واکس گیلاس در عطاری‌ها به فروش می‌رسد. این ماده را مانند چای دم می‌کنند و مصرف روزانه ۴ تا ۵ فنجان آن به شدت میزان اسید اوریک خون را پایین می‌آورد.

موز:

موز یکی از میوه‌های مغذی است که خواص دارویی و درمانی زیادی دارد. یکی از این خواص موز، کاهش اسید اوریک بدن است. هر موز متوسط حاوی مقدار زیادی کالری، ویتامین B ۶، ویتامین C، فیبر، کلسیم منیزیم و اسید فولیک است. میزان بالای پتاسیم موجود در موز به حفظ فشار خون و کاهش میزان اسید اوریک بدن کمک می‌کند.

مکمل‌های ویتامین سی:

ویتامین سی می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک در خون کمک کند. بنابراین، درباره مصرف مکمل ویتامین سی با پزشک خودتان مشورت کنید و در صورت امکان، میزان مصرف این مکمل را به ۵۰۰ میلی گرم در روز برسانید.

چای سیب و لیموترش:

بخش اعظم اسید اوریک در جریان هضم غذا زمانی که بدن در حال متابولیز پورین موجود در گوشت یا ماهی است تولید می‌شود. سیب و لیموترش در روند هضم غذا دخالت کرده و برای کاهش اسیداوریک موثر عمل می‌کنند. به این صورت که باعث تحریک تولید اسید کلرهیدریک می‌شوند که برای ایجاد محیطی آلکانی و دفع اسیداوریک موثر است. برای رسیدن به این هدف توصیه می‌کنیم که هر صبح یک عدد سیب سبز میل کنید.

اسموتی توت فرنگی و لیمو:

برای تهیه این نوشیدنی مفید به ۱۰ عدد توت فرنگی، یک لیوان معادل ۲۰۰ میلی لیتر آب و آب نصف لیموترش نیاز دارید. روش تهیه آن نیز بسیار ساده است. ابتدا توت فرنگی‌ها را با دقت و احتیاط شستشو دهید و سپس آن‌ها را با یک لیوان آب روی حرارت بگذارید. زمانی که توت فرنگی‌ها کاملاً نرم شدند می‌توانید زیر شعله را خاموش کنید و آب نصف لیموترش را به آن اضافه کنید. سپس این ترکیب را میکس کنید تا کاملاً یکدست شود. چند قالب یخ به نوشیدنی سالمتان اضافه کنید و بعد از ناهار میل کنید. این کار به هضم غذا و همچنین کاهش اسیداوریک تان کمک زیادی می‌کند.