از اعمال شب جمعه می توان به دعای پر فضیلت شب جمعه اشاره کرداعمال شب جمعه
برای اموات در روزهای پنجشنبه یا شب های جمعه در قرآن و روایات اعمال و دعاهای خاصی سفارش شده است که ثواب فراوانی برای متوفی و شخصی که اعمال شب جمعه را انجام می دهد، دارد. شب جمعه اعمال بسیارى دارد كه ما در این جا به ذكر چند عمل بسنده می كنیم:
۱. همانا نقل شده که شب جمعه نورانى است و روزش بسیار روشن پس بسیار بگویید:«سُبْحانَ اللَّهِ و اللَّهُ أَکْبَرُ و لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ» و در این روز بسیار صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام بفرستید و در روایت دیگر برای اعمال شب جمعه خواندن صد مرتبه صلوات نقل شده است و هرچه بیشتر این ذکر را بگویید بهتر است.
۲. از امام جعفر صادق (ع) برای اعمال شب جمعه نقل شده است که صلوات بر محمّد و آل محمّد در این شب برابر با هزار کار نیک است و هزار معصیت را پاک می کند و مقام انسان را هزار درجه بالا می برد و بعد از نماز عصر پنج شنبه تا آخر روز جمعه مستحب است که بر محمّد و آل محمّد (صلوات الله علیهم اجمعین) بسیار صلوات فرستند؛ و با سند صحیح از امام صادق (علیه السلام ) ذکر شده است که فرشتگان پنجشنبه از آسمان با قلم های طلا و صحیفه های نقره فرود می آیند و در عصر پنج شنبه و شب و روز جمعه تا هنگام غروب خورشید بجز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چیز دیگری نمی نویسند.
۳. از اعمال شب جمعه که مستحب است تلاوت کردن سوره هایی چون سوره بنی اسرائیل، کهف، سه طس، الم سجده، یس، ص، احقاف، واقعه، حم سجده، حم دخان، طور، اقتربت، جمعه سفارش شده است و چنانچه زمان ندارد، سوره واقعه را بخواند. از امام جعفر صادق (علیه السلام) نقل شده که:(( کسی که در هر شب جمعه، سوره بنی اسرائیل بخواند، نمی میرد تا به خدمت حضرت قائم (علیه السلام) برسد و از اصحاب آن حضرت باشد.)) هر که در شب جمعه «سه طسین» را بخواند، از دوستان خداست و در امان و حمایت حقّ تعالى باشد و در دنیا به وی فقر و تنگدستى نرسد و در آخرت خدا از بهشت بقدری به او عطا کند که راضى شود و زیاده از رضا به او کرامت فرماید.
استغفار یکی از اعمال روز جمعه است که بسیار به ان تاکید شده است۴. از امام جعفر صادق علیه السّلام درخصوص اعمال شب جمعه روایت شده هرکس در هر شب جمعه سوره «اسراء» را بخواند، تا زمانیکه به خدمت حضرت قائم (عج) برسد، نمى میرد و از اصحاب آن حضرت شود و هرکس سوره «کهف» را در هر شب جمعه بخواند، نمىمیرد مگر اینکه شهید شود و خداوند در قیامت وی را با شهیدان محشور مى کند و در قیامت همراه ایشان نگاهش مى دارد.
کسی که در شب جمعه سوره هاى شعراء و نمل و قصص را تلاوت کند، از دوستان خدا شده و در امان و حمایت حق تعالى قرار مى گیرد و نیز در دنیا دچار فقر و تنگدستى نمى شود و خدا در آن جهان به قدری از بهشت به او عطا کند که خوشحال شود و علاوه بر خشنودى اش بر او کرامت نماید و صد زن زیباچشم، از زنان دلرباى بهشت را به همسرى وی در آورد و هرکه سوره سجده را در شب جمعه بخواند خدا در قیامت نامه اعمالش را بدست راستش دهد و در حسابرسى اعمال بر او آسان گیرد و از دوستان محمّد و خاندان وی میشود.
۵. سندی معتبر از حضرت باقر علیه السّلام درباره ی اعمال شب جمعه نقل شده است که هر کس در این شب« سوره ص» را بخواند، به قدری از خیر دنیا و عُقبى به او عطا کنند که نداده باشند مگر به پیامبر مرسلى یا ملک مقرّبى و او را داخل بهشت گردانند با هر کس بخواهد از اهل خانه ی او حتّى خادمى که او را خدمت کرده است اگر چه داخل عیال او نباشد و در حدّ شفاعت کردن او نباشد.
۶. در حقّ برادران دینى دعا کنید و با ذکر نام آنان، در حقّشان آمرزش نمایید. به دلیل این که امام جعفر صادق ( علیه السلام ) از پدرش از جدّش از فاطمه صغرى از امام حسین (علیه السلام) از برادرش امام حسن(ع) نقل کرده که در شب جمعه مادرم فاطمه (علیها السلام) را دیدم که در محراب عبادت ایستاده بود، پیوسته رکوع مى کرد و سجده بجا مى آورد تا این که فجر طالع شد و شنیدم که براى مؤمنین، آن هم با ذکر اسامى آنان، فراوان دعا مى کرد، در حالى که براى خودش چیزى طلب نکرد. عرض کردم:مادرم! چه طور در حق دیگران دعا مى کنى، ولی براى خود دعا نمى کنى؟ فرمود:فرزندم!« اَلْجارُ ثُمَّ الدّار; اوّل همسایه، سپس خانه!» . به ویژه در حقّ اموات از برادران دینى دعا کند، چونکه امام صادق (علیه السلام) در مورد اعمال شب جمعه گفته: کسی که در شب جمعه براى ده نفر از برادران اموات خود دعا کند اهل بهشت میشود.
اعمال روز جمعه به واسطه ظهور «امام زمان (عج)» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است۶. یکی دیگر از اعمال شب جمعه، ترک خواندن شعر است. در حدیث صحیح از امام صادق علیه السّلام در رابطه با ترک خواندن شعر در شب جمعه روایت شده :روایت کردن شعر براى شخص روزه دار و شخص محرم و همچنین در حرم خدا و در روز جمعه و در شب آن مکروه است. راوى به حضرت گفت: اگرچه معناى آن شعر مطلب حقى باشد، فرمود: باآنکه شعر به حق باشد و در حدیث معتبر از پیامبر اسلام روایت شده که در شب یا روز جمعه هرکس یک شعر بخواند، در آن شب و روز بهره اى از ثواب به جز آن نداشته باشد و برمبنای یک روایت معتبر دیگر، در شب و روز جمعه نمازش مورد قبول واقع نمیشود.
۷. از دیگر اعمال شب جمعه، می توان به خواندن دعاهای مخصوص شب جمعه اشاره کرد.
نمازهای شب جمعه
۸. از اعمال شب جمعه، خواندن نماز مستحبی در این شب است. برای شب جمعه نمازهای فراوانی وارد شده است.
- اوّل: نماز «حضرت امیرالمؤمنین»(ع).
- دوّم:شب جمعه دو رکعت نماز دارد که در هر رکعت« حَمد» و پانزده مرتبه سوره« زلزال» خوانده شود. در روایتی آمده که هرکس این نماز را به جا آورد، خداوند به او این نعمت را عطا می کند تا از عذاب قبر و هول وهراس رستاخیز ایمن شود.
- سوّم:در اعمال شب آمده که در این شب، در رکعت اوّل نماز مغرب و رکعت اوّل نماز عشاء سوره« جُمعه» و در رکعت دوّم نماز مغرب سوره« توحید» و در رکعت دوم عشا، سوره« اعلى» را بخوانید.
۹. جمال الاُسبوع به سند معتبر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده: کسى که بخواهد نماز شبش را در شب جمعه، بخواند برطبق اعمال شب جمعه در رکعت اوّل، حمد و قل هو اللّه احد و در رکعت دوم حمد و قل یا ایّها الکافرون، رکعت سوم حمد و الم سجده و رکعت چهارم حمد و یا ایّها المدّثّر و رکعت پنجم حمد و حم سجده و یا حمد و نجم و در رکعت ششم حمد و سوره مُلک و در رکعت هفتم حمد و یس و در رکعت هشتم حمد و واقعه و رکعت نهم حمد و فلق و رکعت دهم حمد و ناس و رکعت یازدهم حمد و قل هو اللّه احد بخواند.
اعمال روز جمعه
۱. با توجه به اعمال روز جمعه، در رکعت اوّل نماز صبح سوره جمعه و در رکعت دوّم سوره توحید را بخوانید.
۲. در خصوص اعمال روز جمعه روایت شده که هر کس پس از نماز ظهر و نماز صبح در روز جمعه و غیر جمعه ذکر« اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» را بگوید تا زمانیکه حضرت قائم علیه السّلام را دریابد، نمی میرد و اگر صد مرتبه این صلوات را بخواند خداوند شصت حاجت که شامل سى حاجت از حوائج دنیا و سى حاجت از حاجات آخرت است را از او مستجاب میکند.
۳. به هنگام طلوع صبح روز جمعه این دعا را بخواند:
أَصْبَحْتُ فِى ذِمَّةِ اللّٰهِ، وَذِمَّةِ مَلائِكَتِهِ، وَذِمَمِ أَنْبِیائِهِ وَرُسُلِهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، وَذِمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَذِمَمِ الْأَوْصِیاءِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ. آمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ وَعَلَانِیَتِهِمْ وَظَاهِرِهِمْ وَبَاطِنِهِمْ، وَأَشْهَدُ أَنَّهُمْ فِى عِلْمِ اللّٰهِ وَطَاعَتِهِ كَمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ.
شب را صبح کردم در امان خدا و امان فرشتگان و امان پیامبران و فرستادگان او (درود بر آنان باد) و امان محمّد (درود خدا بر او و خاندان او باد) و امان های جانشینان از خاندان محمّد (درود بر آنان باد)، ایمان آوردم به نهان خاندان محمّد (بر ایشان درود باد) و ظاهر و باطن ایشان و گواهی می دهم که همانا ایشان در معرفت به خدا و طاعت او همچون محمّد (درود خدا بر او و خاندان او) هستند.
۴. در اعمال روز جمعه که مستحبی است و بسیار بر آن تأکید شده، غسل جمعه است. همچنین در روایتی نقل شده که حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) به امام علی (علیه السلام) فرمود: یا علی! در هر جمعه غسل کن، گرچه بخاطر آن غذای خود را برای به دست آوردن آب جهت غسل کردن بفروشی و گرسنه بمانی؛ چون برتر از غسل روز جمعه هیچ عمل مستحبّی وجود ندارد و امام صادق (علیه السلام) روایت کرده در روز جمعه هرکس غسل کند و این دعا را بخواند:
أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مِنَ التَّوَّابِینَ، وَاجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرِینَ. گواهی می دهم که شایسته ی پرستشی جز خداوند یکتا نیست، شریک و انبازی ندارد و گواهی می دهم که محمّد بنده و فرستاده ی اوست، خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا از آنان که بسیار توبه می کنند و از آنان که پاکی همه جانبه دارند قرار ده.
در اعمال روز جمعه که مستحبی است و بسیار بر آن تأکید شده، غسل جمعه است۵. برطبق اعمال روز جمعه روایت شده که هرکس در روز جمعه قبل از نماز صبح «سه مرتبه» ذکر زیر را بگوید گناهانش آمرزیده شود، حتی اگر گناهانش بیشتر از کف دریا باشد.
أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ الَّذِی لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ. آمرزش می جویم از خدایی که شایسته پرستشی جز او، آن زنده ی پاینده نیست و بسوی او باز می گردم.
۶. از دیگر اعمال روز جمعه اینست که سوره های اَحقاف و مؤمنون را بخوانید. حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که هرکس سوره اَحقاف را در هر شب جمعه یا هر روز جمعه، بخواند در دنیا ترسى به او نرسد و از فَزَعِ اکبر قیامت مصون گردد همینطور فرموده که بر خواندن سوره مؤمنون در هر جمعه مداومت کنید، که خداوند تعالى می فرماید کسی که این سوره را بخواند اعمالش را به سعادت و منزلش در فردوس اَعْلى با پیغمبران و مرسلین باشد.
۷. دادن صدقه و قرائت دعای ندبه از اعمال روز جمعه می باشد.
۸. شیخ طوسى (رحمه الله) درباره اعمال روز جمعه نقل کرده: مستحب است که« صد مرتبه» سوره «توحید» را بعد از نماز صبح روز جمعه بخواند و «صد مرتبه» بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد و «صد مرتبه» استغفار کند همینطور سوره هاى « ساء، هود، کهف، صافات، الرّحمن» را بخواند.
۹. از اعمال روز جمعه می توان به گرفتن ناخن و شارب اشاره کرد که فضائل بسیاری دارد و سبب افزایش روزى می شود و تا جمعه ی دیگر از گناه او پاک مى شود و از دیوانگى و خوره و پیسى امان مى بخشد و در آن حین بخواند:
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ على سُنَّهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ . و در گرفتن ناخن در روز جمعه ابتدا از انگشت کوچک دست چپ شروع کند و به انگشت کوچک دست راست ختم کند و در گرفتن ناخن هاى پاى خود نیز اینگونه کند، سپس ریزهاى ناخن را دفن کند.
۱۰. یکی از دیگر اعمال روز جمعه اینست که سرتان را با خَطمى بشویید که از پیسى و دیوانگى امان مى بخشد.
۱۱. از مهم ترین اعمال روز جمعه برای مؤمنان، توجه به حضرت مهدی (عج) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت و دعا کردن برای تعجیل فرج او مستحب است؛ چون امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بر اساس بعضی روایات و زیارات، بیش از دیگر روزهاست.
دادن صدقه یکی از اعمال روز جمعه می باشدگردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 14
- 4
