رؤیت‌پذیری هلال ماه رمضان ۱۴۴۲ در شامگاه ۲۴ فروردین

علی ابراهیمی سراجی، عضو گروه رؤیت هلال ستاد استهلال استان تهران و مدرس دوره های نجوم در گفتگو با ایسنا، گفت:برای رؤیت پذیری هلال ماه نیاز به بررسی بعضی از شرایط است؛ از این جهت برای این منظور یکسری پارامترها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

وی بررسی هلال ماه رمضان در بیست و نهمین روز از ماه قمری را من جمله این پارامترها نام برد و خاطرنشان کرد :ماه دارای یکسری فاکتورها و ویژگی هایی است که در مقایسه با رصدهای گذشته، متوجه می شویم که آیا هلال ماه قابل رؤیت است یا خیر.

ابراهیمی با تاکید بر اینکه نبود داده از رصدهای شبیه به ما کمک خواهد کرد تا با حتمیت اعلام کنیم که ماه به علت پارامترهای ضعیفی که دارد، رؤیت نمی شود، خاطر نشان کرد:وجود این شرایط به ما نشان می دهد که وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه در شامگاه بیست و نهمین روز از ماه شعبان به چه صورتی خواهد بود.

عضو گروه رؤیت هلال ستاد استهلال استان تهران ادامه داد :اولین موردی که برای رؤیت پذیری هلال ماه رمضان مورد بررسی قرار می ‎گیرد، لحظه مقارنه ماه و خورشید است. این لحظه یک لحظه استاندارد بین المللی است که بر اساس آن مرکز ماه، خورشید و زمین در زمانی که بر روی یک صفحه قرار می گیرند، روی می دهد و سپس ماه رسما وارد آسمان شامگاهی خواهد شد.

به گفته وی، در این زمان از آنجایی که ماه به خورشید بسیار نزدیک است، از این رو قابل رؤیت و مشاهد نیست و حتی اگر زمانی ماه از روی سطح خورشید عبور کند و دچار خورشیدگرفتگی شود، اگر به ماه نگاه کنیم تنها دیسک سیاهی از آن قابل مشاهده خواهد بود و هیچ بخشی از آن روشن نیست.

ابراهیمی، اضافه کرد:بعد از آنکه ماه فاصله و زاویه مناسبی از خورشید بگیرد، قادر به مشاهده ماه خواهیم بود و با دیدن نخستین هلال ماه پس از غروب خورشید ماه قمری رسماً آغاز می شود.

وی افزود:تقویم قمری بر اساس شمارش اهله ما قدمتی بسیار طولانی پیش از ظهور اسلام دارد و حتی به نظر می رسد نخستین تقویم مورد استفاده بشر باشد.

وی خاطر نشان کرد:بر این اساس در شامگاه ۲۳ فروردین ماه جاری که مطابق با ۲۹ شعبان است، هلال ماه را اگر بخواهیم در مناطق مختلف ایران مشاهده کنیم، لازم است تا ابتدا شرایط رؤیت پذیری و برخی پارامترهای ماه را بررسی کنیم.

این پژوهشگر حوزه استهلال ماه، یادآور شد :بررسی ها نشان می دهد که در شامگاه ۲۳ فروردین، به ویژه در مناطق شمالی ایران ماه ارتفاع زیادی ندارد و جدایی زاویه ای مطلوبی نیز از خورشید ندارد.

وی تاکید کرد:بر این اساس علی رغم آنکه از لحظه مقارنه ماه و خورشید در روز ۲۳ فروردین ۱۲ تا ۱۳ ساعت گذشته است، امکان رؤیت هلال ماه در این روز به دلیل ارتفاع و جدایی زاویه کم ماه، در هیچ یک از نقاط ایران وجود ندارد.

هلال رمضان ۱۴۴۱ از پشت تلسکوپ: عکس از علی ابراهیمی سراجی

وی ارتفاع ماه از افق در جنوب ایران را ۳.۵ درجه ذکر کرد و گفت:آن چیزی که باعث می شود که هلال ماه در ایران در شامگاه ۲۳ فروردین ماه جاری قابل رؤیت نباشد، این است که علی رغم آنکه ماه از افق ارتفاع کمی دارد، ولی ماه به خوبی از خورشید زاویه نمی گیرد و این مقدار در غرب ایران حدود ۶.۵ درجه است و این امر موجب شده که امکان دیده شدن هلال ماه در ایران ایجاد نشود.

ابراهیمی ادامه داد :علت اصلی دیده نشدن هلال ماه در ایران این است که هنگامی که ماه از کنار خورشید عبور می کند، ۲ فاکتور منفی در هلال ماه رمضان سال جاری بوجود آمده است؛ یکی اینکه در ۲۳ فروردین و زمان مقارنه ماه و خورشید بخش های پایینی خورشید عبور می کند که در اصطلاح نجومی عرض ماه در این شرایط، جنوبی است که یک فاکتور منفی به شمار می رود.

عضو گروه رؤیت هلال ستاد استهلال استان تهران، دومین فاکتور منفی را قرار داشتن ماه نزدیک به اوج مداری خود عنوان کرد و یادآور شد :به این معنا که فاصله ماه تا زمین در بیشترین حالت خود است که در چنین وضعیتی ماه در مدار خود بسیار کند حرکت می کند و به همین دلیل در طول ۱۲ ساعت فاصله مناسبی از خورشید نمی گیرد و بنابراین در شامگاه ۲۳ فروردین در تمام پهنه ایران این هلال قابل رؤیت نخواهد بود و ما قادر به مشاهده هلال ماه در این شب نیستیم.

این مدرس دوره های نجوم، خاطرنشان کرد :بر این اساس به نظر می رسد نخستین نقاطی که بر روی کره زمین میتوانند هلال ماه رمضان را با چشم مسلح مشاهده کنند، مناطقی در بخش هایی از غرب آفریقا و قاره آمریکا است.

وی با تاکید بر این که تنها در بخش های کوچکی از آمریکای مرکزی و جنوبی می توانند هلال ماه را با چشم غیر مسلح مشاهده کنند، اضافه کرد:به غیر از این مناطق در هیچ نقطه از کره زمین امکان مشاهده هلال ماه نیست، در حالی که ماه در آسمان وجود دارد؛ ولی به دلیل نور شدید خورشید و فاکتورهای نامناسب، امکان مشاهده این جرم نجومی وجود ندارد.

ابراهیمی، ادامه داد :ولی در شامگاه سه شنبه ۲۴فروردین، مصادف با ۳۰ شعبان هلال ماه به راحتی در همه پهنه آسمان ایران قابل مشاهده است.