فرشاد مومني با اشاره به سال‌هاي نخست انقلاب مي‌گويد: در حوزه خدمات پزشكي و امور مربوط به آن در دوره بعد از جنگ كارنامه بسيار موفقي داشته‌ايم كه شايسته است از ذخيره دانايي در آن دوران استفاده شود. برخي منتقدان و كارشناسان نسبت به تغيير رويه‌اي كه دولت ايران در سال‌هاي پس از انقلاب انجام داده، نظري منفي دارند و در حوزه اقتصاد، فرشاد مومني يكي از صريح‌ترين منتقدان اين تغيير بوده است.
اين طيف از اقتصاددانان كه آنها را نهادگرا مي‌نامند ولي بيشتر به اقتصاد اسلامي كشش دارند، دولت را به بي‌مسووليتي در قبال اقشار فرودست جامعه متهم مي‌كنند و در تلاش هستند با الگوگيري از ١٠ سال نخست انقلاب، مسير بعدي را هم ترسيم كنند. مومني با اشاره به نكات مثبت سال‌هاي جنگ، مدتي است نشست‌هايي را در موسسه دين و اقتصاد برگزار مي‌كند تا نشان دهد روش‌هاي ديگري براي مديريت اقتصاد وجود دارد و به زعم او اين روش تا حدي زيادي وامدار شهيد بهشتي است و اكنون نيز بايد اين راه ادامه يابد.
فرشاد مومني در نشست هفتگي دين و اقتصاد درباره كارنامه سلامت دولت پس از انقلاب اسلامي اظهار كرد: امروز بعد از نزديك به سه دهه وقتي كارنامه اوايل انقلاب را مرور مي‌كنيم، متوجه مي‌شويم كارنامه سلامت آن دوران بسيار درخشان است و مستندات كافي وجود دارد براي اينكه جامعه پزشكي ايران در آن دوره آمادگي بيشتري براي ارايه خدمات حوزه سلامت داشته و در سال‌هاي بعد نيز چندين بار از سوي سازمان جهاني بهداشت، تجربه‌هاي ايران جزو تجربه‌هاي بسيار موفق معرفي شده است.
او اضافه كرد: كافي است توجه كنيم به اينكه در فاصله سال‌هاي ۱۳۴۰ تا سال ۱۳۵۷ شاخص اميد به زندگي در ايران از نزديك به ۴۹/۵ به ۵۱ رسيده است؛ به اين معني كه در يك دوره تقريبا بيست‌ساله در مجموع يك و نيم سال به اميد به زندگي ايرانيان در بدو تولد افزوده شده است.
او افزود: اين در حالي است كه از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با اينكه كشور درگير يكي از طولاني‌ترين جنگ‌ها در تاريخ ايران بود، اميد به زندگي از ۵۱/۵ سال به ۶۱/۳ سال رسيده است. وقتي چنين وضعيتي را مشاهده مي‌كنيم، متوجه مي‌شويم كه در دو دوره زماني چه كارنامه‌اي در حوزه سلامت وجود داشته كه اميد به زندگي چنين تغييري كرده است.
عضو هيات علمي گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي همچنين خاطرنشان كرد: وقتي از منظر قاعده‌گذاري و تخصيص منابع به موضوع نگاه مي‌كنيم، مشهود است برنامه‌هاي مشخصي وجود دارد كه از دل آنها چنين كارنامه‌اي رقم خورده است و مساله اميد به زندگي تنها توفيق ما پس از انقلاب نيست. همچنان كه در سال‌هاي اوليه دهه ۱۳۷۰ كار تحقيقاتي انجام داديم، درباره صنعت داروسازي ايران بررسي‌هايي را در دستور كار قرار داريم و به اين نكته شگفت‌انگيز رسيديم كه به احتساب قيمت‌هاي جاري يعني با لحاظ كردن تورم در دوره جنگ قيمت دارو هنوز از قيمت دارو در سال ۱۳۵۶ ارزان‌تر بوده است.
وي ادامه داد: با بررسي‌هايي كه انجام داديم، مشخص شد كه در چارچوب طرح ژنتيك دارويي تصميم گرفته شده است كه جسارت بسياري مي‌خواست و همان تصميم اين وضعيت را رقم زده است. بايد تاكيد كنم كه چنين تصميمي فقط در جسارت يك دولت انقلابي مي‌گنجد؛ وگرنه در شرايط معمولي دولت‌ها چنين جراتي به خود نمي‌دهند.
مومني در گذشته نيز به تغيير جايگاه بانك‌ها در اقتصاد ايران، بي‌توجهي به مساله عدالت اجتماعي و موارد ديگري هم اشاره كرده بود كه به نظر او در سال‌هاي اول انقلاب در كانون توجهات قرار داشت اما به مرور و با حاكم شدن ديدگاهي كه مومني آن را ديدگاه «تعديل ساختاري» مي‌نامد، اولويت اين مساله هم كمرنگ شد.
از وارد‌كننده به صادركننده محصولات پزشكي تبديل شديم
اين اقتصاددان اضافه كرد: در چارچوب طرح ژنتيك دارويي به جاي اينكه در چارچوب برندهايي كه عمدتا فرامليتي بودند مناسبات دارويي خود را تنظيم كنيم - مثل اتفاقي كه در قبل از انقلاب اسلامي افتاده بود- در اين دوره تصميم گرفته شد تا روي عناصر سازنده هر دارويي تمركز شود و به اين ترتيب دست فرامليتي‌هاي دارو از بازار داروي ايران كوتاه شد. طبق تحقيقاتي كه توسط سازمان برنامه و بودجه انجام شده است، اگر قرار بود الگوي مصرف داروي ايرانيان با استاندارد پس از انقلاب استمرار يابد، در سال ۱۳۶۸ براي اينكه مشكل دارويي نداشته باشيم، بايد سيزده و نيم ميليارد دلار واردات دارويي انجام مي‌داديم؛ در حالي كه در سال‌هاي جنگ منابع ارزي تخصيص يافته به دارو هيچ سالي از ۵۰۰ ميليون دلار بيشتر نشد.
مومني افزود: به اين تجربه بسيار خارق‌العاده در ده ساله انقلاب مساله عدالت و سلامت را هم اضافه كنيد؛ مجموعه برنامه‌هايي كه از طريق خانه‌هاي بهداشت پيگيري مي‌شد. يكي از دستاوردهاي مهم در اين زمينه، زمينه پيشگيري از بيماري است كه بخشي از اميد به زندگي را مرهون آن است. حتي تا سال‌هاي مياني جنگ ما واردات پزشك داشتيم ولي اكنون جزو صادركنندگان پزشك هستيم. اين يكي از دستاوردهاي مهم پزشكي در دوران جنگ است.
او با يادآوري آن دوران و اينكه خود مسووليتي در دولت داشت و به عنوان يكي از دستياران اقتصادي نخست‌وزير وقت فعاليت مي‌كرد، ادامه داد: شانس آن را داشتم كه در دوران جنگ در دستگاه نخست‌وزيري باشم و جزييات فرآيندي كه طي شد را بررسي كنم. متوجه شدم كه گروه‌هاي ذي‌نفع مقاومت بسياري داشتند.
يكي از موقعيت‌هاي افتخارآميز آن دوران مسائل مربوط به خدمات پزشكي در جنگ تحميلي است. واقعيت آن بود كه بدون آنكه ذره‌اي تمرين وجود داشته باشد، توانستيم در برابر شوك‌هاي تقاضاي بزرگ، كارنامه قابل قبولي از خود ارايه كنيم. در آن دوران ذخيره دانايي در حوزه سلامت وجود دارد كه اكنون مي‌تواند مورد ارزيابي قرار گيرد.
مومني در گذشته و درباره تغيير روند دولت با انتقاد از كنار گذاشتن سنت انقلاب در اداره دولت گفته بود: «كليد بحث در اينجا ماجراي توسل به شوك‌درماني در دوران پس از تعديل ساختاري است كه باعث شده است ما به ويژه از منظر رفتارهاي مالي دولت، تا حدود زيادي منطق‌هاي استفاده توسعه‌گرا از نفت كه در ١٠ سال بعد از پيروزي انقلاب اسلامي تثبيت شده بود را از دست بدهيم.
از نقطه عطف برنامه تعديل ساختاري تا به امروز، رفتارهاي مالي دولت حكايت از يك گذار خطرناك از دولت خام فروش به سمت دولت آينده‌فروش را به نمايش مي‌گذارد و منظور از دولت آينده فروش اين است كه از نقطه عطف سال ١٣٦٨ تا به امروز، دولت براي اداره امور جاري خود، هر روز به صورت افزايشي نسبت به گذشته، نيازمند وام‌گيري‌هاي داخلي و خارجي بيشتري مي‌شود.»
- 16
- 6
