برای قسم خوردن جایگزین پیدا کنید

به گزارش ایسنا، مهرداد ویسکرمی در جلسه تفسیر قرآن‌کریم با محوریت سوره مبارکه «بقره» گفت: آیه ۲۲۴ سوره بقره با این مضمون «وَلاَ تَجْعَلُواْ اللّهَ عُرْضَةً لِّأَیْمَانِکُمْ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصْلِحُواْ بَیْنَ النَّاسِ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛» در رابطه با کراهت قسم و سوگند خوردن نابجاست. 

وی افزود: خدای متعال در این آیه از سوره بقره می‎فرماید: «و خدا را دستاویز سوگندهای خود قرار مدهید تا [بدین بهانه] از نیکوکاری و پرهیزگاری و سازش‏ دادن میان مردم [باز ایستید] و خدا شنوای داناست».

ویسکرمی با اشاره به این‌که حتی قسم خوردن عادی از نظر فقهی مکروه است، اظهار کرد: در زبان عرب از «قسم» تعبیر به «یمین» می‌شود.

این مفسر قرآن‌کریم اظهارکرد: با توجه به این‌که اعراب در زمان بیعت دستان راست خود را روی هم می‌گذاشتند و به دست راست یمین گفته می‌شود لذا معنی دیگر آن هم به قسم اطلاق می‌شود. 

وی با بیان این‌که انسان نباید با قسم خوردن، خدا را در معرض کارهای روزمره خود قرار دهد، عنوان کرد: در آیات قرآن، به سوگند نخوردن و انجام کارهای خیر در کنار هم اشاره شده است.

ویسکرمی با اشاره به این‌که اگر کسی بخواهد وظیفه دینی خود را انجام دهد باید تقوای الهی را پیشه کرده و دست به خیر باشد، اظهارکرد: نباید به جای عمل به وظیفه و تکلیف دینی از قسم خوردن به شعائر اسلامی استفاده کنیم.

این مدرس دانشگاه قسم خوردن نابه‌جا و فراوان را از کارهای مکروه دانست و با بیان این‌که حتی قسم خوردن عادی هم از لحاظ فقهی، مکروه است و گاهی ظاهر کار ما قشنگ نیست اما با قسم خوردن می‌خواهیم آن‌را زیبا جلوه دهیم، یادآور شد: گاهی در مسائل اجتماعی یک خلاء داریم و می‌خواهیم آن‌را با قسم خوردن جبران کنیم، وقتی رفتار اجتماعی ما نامناسب نباشد ما مجبور به قسم خوردن می‌شویم.

وی با اشاره به این‌که گاهی در حُسن فعلی یا ظاهر عمل، حُسن فاعلی یا نیت عمل و گاهاً در مسائل اجتماعی شروع به قسم خوردن می‌کنیم در صورتی‌که امامان سفارش کردند تا می‌توانید قسم نخورید، گفت: قسم خوردن فراوان دارای ریشه روانشناسی است، گاهی قسم فراوان از تشویش درونی انسان است و گاهی مشکلات بیرونی انسان را مجبور به قسم خوردن فراوان می‌کند. 

این مفسر قرآن‌کریم با اشاره به این‌که انسان باید خود را به قسم نخوردن عادت دهد، بیان کرد: باید تمرین کنیم تا قسم خوردن را کنار بگذاریم و یا یک جایگزین مناسب برای آن پیدا کنیم.

وی درباره کفاره قسم خوردن با بیان این‌که در آیه ۸۹ سوره مبارکه مائده با این مضمون «لاَ یُؤَاخِذُکُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِی أَیْمَانِکُمْ وَلَکِن یُؤَاخِذُکُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الأَیْمَانَ فَکَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاکِینَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِیکُمْ أَوْ کِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِیرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلاَثَةِ أَیَّامٍ ذَلِکَ کَفَّارَةُ أَیْمَانِکُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُواْ أَیْمَانَکُمْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» به کفاره قسم خوردن اشاره شده است، خاطرنشان کرد: خدای متعال در این آیه فرموده است: «خدا شما را به سوگندهای بیهوده‌‏تان مؤاخذه نمی‎‏کند ولی به سوگندهایی که [از روی اراده] می‎‏خورید [و می‎‏شکنید] شما را مؤاخذه می‌کند و کفاره‌‏اش خوراک دادن به ۱۰ بینواست از غذاهای متوسطی که به کسان خود می‌‏خورانید یا پوشانیدن آنان یا آزاد کردن بنده‏‌ای و کسی‌که [هیچ‌یک از این‌ها را] نیابد [باید] سه روز روزه بدارد این است کفاره سوگندهای شما وقتی‌ که سوگند خوردید و سوگندهای خود را پاس دارید این‌گونه خداوند آیات خود را برای شما بیان می‌‏کند باشد که سپاسگزاری کنید». 

این مفسر قرآن تصریح کرد: طعام دادن و یا سیر کردن ۱۰ نفر از غذای متوسطی که انسان استفاده می‌کند، پوشیدن یا خریدن لباس برای پوشش ۱۰ نفر یا آزاد کردن یک برده، کفاره قسم خوردن است، کمااینکه اگر این موارد جور نشد باید سه روز را روزه بگیرد و به قسمی که خورده است، پایبند باشد.

ویسکرمی گفت: قسمی که از روی عصبانیت باشد، کفاره ندارد؛ این در حالی‌است که کفاره به قسمی که در حالت تعادل روحی و آگاهانه باشد، تعلق می‌گیرد.