شک در نماز شک در نماز
آشنایی به احکام شکیات نماز برطبق گفته ی فقیهان، برای برخی از افراد، واجب است. برخی از شک هایی که در حال نماز ایجاد می شود، از نظر فقیهان شیعه اهمیتی ندارند و به آن ها توجه نکنید ولی برخی از دیگر شک ها به گونه ای است که وظایفی برای نمازگزار بیان شده است. از نظر فقه شیعه، کسانی که دچار شک زیاد و یا وسواس میشوند؛ نباید به شک خود اعتنا کنند.
>> اگر کسی بعد از اتمام وقت نماز، دچار شک شود که نمازش را خوانده یا نه، نباید به شکش اعتنا نشان دهد و همچنین چنانچه شخصی بعد از خواندن نمازش دچار شک برای صحیح بودن آن شود، نباید اهمیتی به شک خود دهد.
>> درصورت تردید نمازگزار در تعداد رکعت های نماز، جای است که نمازش را قطع کند و مجددا آنرا بخواند. توجه کنید که اگر شک، قابل اصلاح باشد؛ بنابر احتیاط مستحب، نباید نمازتان را قطع کنید بلکه باید آنرا اصلاح کنید.
>> اگر شخصی دچار تردید در به جای آوردن جزئی از اجزای نماز شود به گونه ای که شک او قبل از شروع جزء بعدی باشد؛ ملزم به انجام آن جزء مشکوک است. بنابر این، اگر کسی شک کند که رکوع را در حالت قیام و قبل از رفتن به سجده، به جا آورده یا نه، باید آن را به جا آورد ولی چنانچه پس از داخل شدن در جزء بعدی شک کند، مانند شک در رکوع پس از رفتن به سجده، نباید به آن اعتنا کند. در این حکم، میان جزء رکنی و غیر رکنی هیچ تفاوتی وجود ندارد؛ چنان که بنابر قول مشهور، هیچ تفاوتی بین جزء مستحب و واجب و نیز شک در دو رکعت اول و دو رکعت آخر وجود ندارد.
>> اگر یکی از چیزهایی که رعایتش در بین نماز، الزامیست؛ از بین برود، مثلاً شخص در حال نماز، متوجه غصبی بودن مکان یا عدم پوشش واجب خود شود، نمازش باطل است.
>> اگر در بین نماز، یکی از موارد باطل کننده ی وضو یا غسل از شخص نمازگزار، سر بزند؛ متلا در بین نماز، خوابش ببرد یا بول و امثالش از او خارج شود، در چنین شرایطی نماز باطل میشود.
>> اگر کسی صورت و بدنش یا یکی از آن ها را عمداً از قبله بگرداند، به طوریکه به راحتی قادر به دیدن طرف راست و چپش باشد؛ نمازش باطل میشود؛ حتی اگر سهواً مرتکب چنین کاری شود؛ نمازش بنابر احتیاط واجب، باطل است ولی اگر صورتش را به میزان کمی به طرفین خود بگرداند، نماز باطل نمی شود.
>> درصورت حرف زدن شخصی در نماز بطور عمدی، حتی به اندازه ی یک کلمه، نمازش باطل است.
>> خنده با صدا و عمدی( یعنی قهقهه) موجب باطل شدن نماز میگردد.
>> اگر کسی در بین نماز برای امور دنیوی بطور عمدی با صدا گریه کند، نمازش باطل میشود ولی چنانچه این گریه از ترس خداوند یا برای امور اخروی باشد، اشکال ندارد بلکه از بهترین اعمال محسوب میشود.
>> کاری که موجب برهم زدن صورت نماز شود؛ نماز را باطل می کند، مثل کف زدن و به هوا پریدن.
>> اگر نمازگزار، یک سجده را از روی غفلت ترک کند به طوریکه نتواند آنرا در حین نماز، جبران کند باید آن سجده را بلافاصله پس از نمازش قضا نماید و کسی که از روی غفلت، تشهدِ نماز را ترک کند باید دو سجده سهو، بعد از نمازش به جا آورد.
>> نمازگزار برای انجام دادن دو سجده سهو باید نیت کند و به سجده برود و این ذکر را بگوید:( بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبیُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ)، سپس سر از سجده بردارد و بنشیند و مجدداً به سجده رود و ذکر بالا را تکرار کند و پس را برداشتن سرش از سجده، تشهد نماز را بخواند و در پایان بگوید:( السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ).
>> اگر نمازگزار، دچار تردید در بین خواندن آیهاى شود، مثلا نداند که آیه ی قبلش را خوانده یا نه، یا در زمان خواندن آخر آیه شک کند که اول آنرا خوانده یا نه، نباید به شکش اعتنا کند.
>> کسى که نمازش را در حالت نشسته یا خوابیده به جا آورد؛ اگر در زمان خواندن حمد یا تسبیحات دچار تردید در به جا آوردن سجده یا تشهد شود، نباید به شک خود اعتنا کند ولی اگر پیش از خواندن حمد یا تسبیحات، شک در بجا آوردن سجده یا تشهد داشته باشد، باید آن را به جا آورد.
>> اگر نمازگزار، پس از گذشتن وقت نماز دچار شک در خواندن نمازش شود، نیازی نیست که آن را بخواند ولى اگر پیش از قضا شدن نماز، شک در بجای آوردن نمازش داشته باشد، باید آنرا بخواند حتی اگر گمان کند که خوانده است.
>> اگر کسى سه مرتبه در یک نماز، شک کند یا بطور مداوم در سه نماز، مثلا در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند؛ کثیرالشک میباشد و چنانچه زیاد شک کردن او از غضب یا ترس یا پریشانى حواس نباشد به شک خود اعتنا نکند.
احکام شک در نماز >> درصورت کم یا زیاد کردن جزئی از واجبات نماز، حتی به اندازه ی یک حرف، نماز باطل میشود.
>> اگر شخصی در بین نماز، متوجه باطل بودن وضو یا غسلش شود یا این که بفهمد نمازش را بدون وضو یا غسل خوانده است؛ باید نماز را قطع کند و دوباره با وضو یا غسل بخواند؛ همچنین چنانچه بعد از نماز، متوجه چنین مسئله ای شود باید مجددا با وضو یا غسل، نمازش را با به جا آورد و درصورت گذشتن وقت، قضایش را به جا آورد.
>> اگر نمازگزار، نمازش را پیش از وقت، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله به جا آورد؛ نمازش باطل است و بنابر احتیاط واجب باید دوباره آن را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
>> اگر شخصی بعد از چند سال، در صحیح خواندن نمازهایش دچار تردید شود، نباید به شکش اعتنا کند؛ به این دلیل که به شک بعد از عمل، اعتنا نمی شود.
>> تعداد رکعتهای نماز احتیاط( که برای شک در رکعتهای نماز به جا آورده می شود) باید به تعداد کمبود احتمالی در نماز باشد. بنابراین به جا آوردن دو رکعت نماز احتیاط در شک بین دو و چهار، واجب است و همچنین به جا آوردن یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته در شک بین سه و چهار، واجب می باشد.
>> زمان خواندن نماز احتیاط، بلا فاصله بعد از نماز واجب و پیش از انجام دادن یکی از مبطلات آن می باشد. در این نماز، باید صرفا حمد را بنا بر احتیاط واجب، با صدای اهسته بخوانید با این که در نماز اصلی باید این سوره را با صدای بلند بخوانید. نماز احتیاط، قنوت ندارد.
>> در حین خواندن نماز، جواب سلام کودکان ممیز، اعم از پسر و دختر، همانند جواب سلام زنان و مردان، واجب است.
>> اگر کسی در حین نماز، سلام را بشنود ولی جواب سلام را به دلیل غفلت یا هر دلیل دیگری ندهد به طوریکه به مقداری تأخیر بیفتد که جواب سلام و رد تحیت محسوب نشود؛ جواب دادن سلام، واجب نیست.
>> درصورت شک کردن امام جماعت در تعداد رکعتهاى نماز، مثلا شک کند که نماز را سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، اگر ماموم بداتد که چهار رکعتخوانده و به امام بفهماند که چهار رکعتخوانده است؛ در چنین شرایطی امام باید نمازش را تمام کند و لزومی به خواندن نماز احتیاط نیست و نیز چنانچه امام در تعداد رکعتهای نماز، یقین داشته باشد و ماموم دچار تردید شود نباید به شک خود اعتنا کند.
شکیات نمازگردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 18
- 5
