قصه پر غصه‌ای است؛ این که در روز روشن مفاخر و بزرگان این سرزمین به نام دیگران ثبت می‌شوند؛ از مولانا و شمس گرفته تا ابن سینا، نظامی گنجوی و دیگران. حالا نوبت فارابی، حکیم و دانشمند ایرانی در قرن چهارم هجری است که در زمینه‌های مختلفی مانند نجوم، ریاضی، موسیقی، پزشکی، فلسفه و... سرآمد بوده است و لقب «معلم ثانی» را به او داده‌اند. این چهارمین گزارش در صفحه ادب و هنر است که درباره مصادره فارابی توسط ترکیه منتشر می‌شود. از گذشته های دور تا امروز، اندیشمندان بی‌شمار و صاحب نامی از سرزمین ایران برخاسته‌اند که اگر دست روی دست بگذاریم و دیر بجنبیم، به قول استاد دکتر مهدی محقق که روز گذشته افتخار مصاحبه با ایشان را یافتیم، همگی‌شان مصادره خواهند شد.
بی‌اعتنایی ما و توجه آنها
دکتر مهدی محقق، نویسنده، ادیب، فیلسوف، نسخه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره تحرک جدید ترکیه برای مصادره حکیم ابونصر فارابی به خراسان گفت: «باید آثار فارابی را ترجمه و منتشر کنیم وگرنه کار دیگری نمی‌شود کرد. ما اگر تنبلی و بی اعتنایی بکنیم همین است».
این استاد برجسته در ادامه به این نکته هم اشاره کرد که «صرف این که بگوییم فارابی متعلق به ما ایرانی‌هاست ولی کشورهای دیگر در این زمینه کار کنند و ما تماشا کنیم، فایده‌ای ندارد. اگر بی‌اعتنایی بکنیم، تمام بزرگان و دانشمندان ما را مصادره می‌کنند و می‌گویند ما آثارشان را چاپ و منتشر کرده‌ایم، شما چه کار کرده‌اید؟ ایران که هیچ کاری نکرده، چه بگوید و چطور ثابت کند»؟
یک توجیه غیر قابل قبول
حدود یک ماه از تأسیس خانه موزه فارابی در استانبول ترکیه می‌گذرد. مناسبت اش هم هزار و صد و پنجاهمین سالگرد تولد فارابی است که قرار است در سال ۲۰۲۰ توسط یونسکو جشن گرفته شود.
در همان زمان با چاپ گزارشی در همین صفحه، راجع به این خبر نوشتیم و با استاد عزت‌ا... فولادوند، مترجم صاحب‌نام، در این زمینه گفت وگو کردیم و ایشان هم هشدارهایی درباره این روند دادند. چندی بعد، خبرنگار خراسان به استانبول و خانه موزه فارابی رفت و یک گزارش میدانی مفصل درباره آن و سیاست ترک ها برای مصادره مفاخر ایران نوشت که هفته پیش منتشر شد. جالب این جاست که محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی در پاسخ به واکنش‌ها و اعتراض‌های اهالی فرهنگ به این موضوع، در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا گفت: «پرونده فارابی به طور مشترک توسط ایران و قزاقستان برای ثبت ارائه شده است و موضوع مصادره این حکیم از سوی برخی کشورها صحت ندارد». آقای معاون، در این مصاحبه نگفتند که نقش ترکیه در این ماجرا چیست و اگر قرار است پرونده ثبت فارابی بین ایران و قزاقستان مشترک باشد، پس چرا خانه موزه فارابی در استانبول با همکاری قزاقستان تأسیس شده است و نامی از ایران هم نبرده اند؟
درباره پروفسور مهدی محقق
پروفسور مهدی محقق، ادیب، مجتهد و فیلسوف برجسته ایرانی، در سال ۱۳۰۸ هـ .ش، در مشهد و در خاندانی با اصالت دامغانی، دیده به جهان گشود. وی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش و تهران گذراند و از سال ۱۳۲۳ به تحصیلات حوزوی روی آورد. دکتر محقق موفق به دریافت درجه اجتهاد از آیت‌ا... خوانساری و علامه کاشف‌الغطاء شد
وی از سال ۱۳۳۹ و پس از دریافت مدرک دکترای ادبیات فارسی، به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت و صیت شهرتش در جهان علم، باعث شد که دانشگاه‌های معتبر جهان از او برای تدریس دعوت کنند. استاد محقق در دانشگاه‌های لندن و مگ‌گیل به تدریس پرداخت و در دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه آکسفورد تحقیقات گسترده‌ای درباره جایگاه دانش در تمدن اسلامی انجام داد. وی در مجامع علمی داخلی و بین‌المللی فراوانی عضویت دارد و یکی از صاحب نظران شناخته شده دنیا در عرصه تاریخ پزشکی است. استاد محقق آثار معتنابهی در زمینه فلسفه، تاریخ، ادبیات فارسی، صرف و نحو عربی و نیز فقه و اصول و کلام دارد.
الهه آرانیان
- 9
- 2
