براساس قانون بودجه سال ۹۸، از این پس در صورتی که صاحبان سرمایه و کسب‌وکارها در حفظ، نگهداری و مرمت میراث فرهنگی کمک مالی کنند، این هزینه‌کرد آنها به‌عنوان اسناد مثبته نزد سازمان امور مالیاتی شناخته خواهد شد؛ موضوعی که پیش از این درخصوص ساخت مدرسه یا مسجد اعمال می‌شد. به این ترتیب، بسیاری از صنایع و کارخانه‌هایی که در اطراف بناهای تاریخی و آثار فرهنگی قرار دارند بخشی از سود سرمایه خود را به میراث تاریخی منطقه‌شان تزریق خواهند کرد؛ امری که می‌تواند گوشه‌ای از چالش کمبود بودجه در بخش میراث فرهنگی را پوشش دهد.
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور درحالی این خبر خوش را در نشست خبری روز موزه‌ها و هفته میراث فرهنگی اعلام کرد که به گفته او، پیش از این صاحبان سرمایه و کارخانه‌دارها برای اسپانسر شدن بناهای تاریخی ابراز تمایل کرده بودند اما معذوریت‌های قانونی و مالیاتی داشتند و حالا چنین مشوقی می‌تواند پای آنها را به این حوزه باز کند. وی در این نشست مژده بازگشت قریب‌الوقوع ۱۷۸۰ لوح هخامنشی را نیز که نزد دانشگاه شیکاگو آمریکا است داد؛ الواحی که در مجموع حدود ۱۲ تا ۱۳هزار مورد هستند اما تاکنون تنها ۱۷۸۰قطعه آن به‌صورت قانونی مجوز بازگشت گرفته است.
به گفته طالبیان، قرار است همزمان با استرداد قطعات دارای مجوز، در راستای صدور مجوز برای سایر اشیا نیز رایزنی صورت گیرد. اما درحالی که ایران در ثبت‌های جهانی میراث فرهنگی ملموس در آسیا رتبه سوم و در جهان رتبه یازدهم را دارد و در میراث ناملموس نیز چهارم در آسیا و نهم درجهان است، معاون میراث فرهنگی کشور از ارائه ۵ پرونده ثبت جهانی میراث ناملموس دیگر نیز خبر داد؛ یلدا (به‌عنوان پرونده‌ای ملی)، عود (مشترکا با سوریه)، مهرگان (مشترکا با تاجیکستان)، مینیاتور (با کشورهای ترک‌زبان) و زیارت تادئوس مقدس (با ارمنستان) این ۵ پرونده هستند. در همین حال، پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی نیز به‌عنوان میراث طبیعی ملموس قرار است تیرماه در باکو مطرح شود.
محمدرضا کارگر، مدیرکل اداره موزه‌های کشور نیز در نشست مذکور با اعلام اینکه تعداد موزه‌های خصوصی با ۲۵۰درصد رشد به ۱۲۹مورد رسیده است، به دلایل اهمیت توسعه این موزه‌ها اشاره کرد: «دولت نه‌تنها بودجه و توان توسعه همه‌جانبه موزه‌ها را ندارد، بلکه از آنجا که بسیاری از کلکسیون‌های شخصی در اختیار مردم وجود دارد، شایسته نیست دولت ورود دستوری داشته باشد.» به گفته او، در سال‌های اخیر همزمان با رشد اقبال عمومی به تئاتر و موسیقی، توجه به موزه‌ها نیز بیشتر شده و مردم حتی در مناطق کم‌برخوردار نیز تلاش می‌کنند سرمایه‌های فرهنگی خود را در قالب موزه‌ها به نمایش بگذارند. کارگر در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» درخصوص آموزش موزه‌داری به موزه‌داران خصوصی و دولتی و همچنین لزوم افزایش استانداردها در موزه‌های کشور، توضیح داد: «ما دو دوره برای موزه‌داران برگزار کردیم اما تحولات به‌صورت آنی رخ نخواهند داد و به مرور شکل خواهند گرفت. در حال حاضر موزه‌هایی داریم که به‌روز شده‌اند؛ با این وجود، بسیاری دیگر از آنها نیز هنوز از استانداردها فاصله دارند.»
او البته از نبود بودجه نیز ابراز نارضایتی کرد اما به هزینه‌کردهای اشتباه در برخی موزه‌ها اشاره‌ای نداشت.
فاجعه در تخصیص بودجه
از سوی دیگر، خبر بد در هفته میراث فرهنگی درباره تخصیص بودجه به یکی از ۴ حوزه معاونت میراث‌فرهنگی بود. در شرایطی که گفته می‌شود بخش میراث‌فرهنگی در بودجه سه حوزه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بیشترین ردیف بودجه را به خود اختصاص داده اما چالش تخصیص این اعتبارات رفته‌رفته به فاجعه تبدیل می‌شود؛ تاجایی که به گفته فرهاد عزیزی، مدیرکل امور پایگاه‌های جهانی سازمان میراث‌فرهنگی، در سال ۹۷ تنها ۲۰درصد از بودجه تعریف‌شده برای پایگاه‌های جهانی تخصیص پیدا کرده است. امری که می‌تواند تهدیدی جدی برای مدیریت محوطه‌های جهانی به حساب آید و آنها را در معرض مشکلات جدی قرار دهد. علاوه بر دغدغه اعتبارات، به گفته وی، در امر تشکیلات پایگاه‌های جهانی نیز تلاش‌هایی برای هیات امنایی شدن آنها صورت گرفته که می‌تواند در مدیریت این پایگاه‌ها موثر واقع شود. تصویب نهایی طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی- فرهنگی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مسوولان میراث‌فرهنگی بود که در نشست خبری روز گذشته مورد تاکید قرار گرفت. مسوولان یادآور شدند این امر می‌تواند راهگشای به‌روز کردن بسیاری دیگر از قوانین قدیمی در این حوزه باشد.
پرستو فخاریان
- 17
- 2
