تمثیل برای رسیدن به اهداف نهایی خود از نمادهای گوناگون سود میجویدتمثیل
معنای کلمه ی تمثیل، مثل آوردن، تشبیه کردن چیزی به چیز دیگر، عقوبت و عبرت دیگران گردانیدن، نگاشتن پیکر و نمودن صورت چیزی است. وقتی گوینده ای مطلبی حکیمانه را برای بیان مقصودش بکار برد که اثبات کننده ی ادعایش باشد؛ درواقع از تمثیل بهره جسته است. در واقع مفهومی که با مَثَل آوردن، بیان شود؛ روشن تر و قابل قبول تر می شود. شکل های گوناگونی از آرایه تمثیل در قرآن وجود دارد. تمثیل« مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا» از معروف ترین آنها به شمار میرود و وصف حال کسانیست که به تورات، مکلف شدند ولی حقشان را ادا نکردند، چنین کسانی به الاغی شباهت دارند که صرفا کتابهایی را حمل می کند ولی درک و فهمی از آن ندارند.
انواع تمثیل
- آرایه ارسال المثل:
یکی از انواع آرایه تمثیل، آرایه ارسال المثل نام دارد؛ یعنی در شعر یا نثر از یک ضرب المثل استفاده میشود. دو جمله در ساختار ارسال المثل، بدون ذکر “ادات تشبیه”( کلماتی مثل چون، چو، ….) به هم تشبیه میشوند و مشبه به همان ضرب المثل آورده شده، اطلاق می گردد.
تمثیل پیشینهٔ تاریخی بسیار درازی دارد- آرایه اسلوب معادله:
اصل آرایه اسلوب معادله از آرایه تمثیل گرفته شده است. زمانی شاعر، از آرایه اسلوب معادله استفاده می کند که موضوع و مثالش را در یک مصراع مستقل بطور جداگانه جای دهد و قابلیت این که دو مصراع با هم جابه جا شوند، بدون این که استقلال دستوری دو مصراع بر هم بریزد؛ وجود دارد. شاخصۀ اصلی سبک هندی، اسلوب معادله میباشد و شاعرانی که از این تکنیک ادبی پیروی کرده اند؛ نظیر صائب و بیدل دهلوی و شاعران سبک هندی به نام های طالب آملی و سلیم تهرانی هستند.
تفاوت تمثیل و تشبیه
تمثیل درواقع بعنوان شاخه ای از تشبیه محسوب میشود و از همین رو در کتابهای بلاغت از عنوان تشبیه تمثیلی استفاده شده است. هر تمثیلی، نوعی تشبیه است ولی در نظر داشته باشید که همه ی تشبیه ها به عنوان تمثیل محسوب نمیشوند. آرایه تمثیل و تشبیه، از این نظر با هم شباهت دارند که بین دو چیز یا حالت در هر دو آرایه، مقایسه و شباهتی صورت می گیرد. همچنین تمثیل بدین دلیل ، متفاوت از تشبیه است که این شباهت در تشبیه، تخیلی است.
تمثیل آرایه ای است که از تشبیه برگرفته شده استگردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 16
- 1
