عارف قزوینی؛ شاعری با تصنیف‌های ماندگار

عارف قزوینی، شاعری بود که ادبیات را به خوبی می شناخت و به موسیقی هم تسلط  داشت. هر چند او قصیده و غزل های خوبی هم سروده اما تصنیف های ماندگار او با صدای خودش همچون قطعه ماندگار «از خون جوانان وطن لاله دمیده» باعث شد مردم بیشتر او را با تصنیف هایش بشناسند. در آن زمانی که هنوز رادیو و تلویزیونی در کشور وجود نداشت، تصنیف های او به محض اجرا در جامعه پخش می شد و به نقاط مختلف ایران می رسید.

عارف از اولین شاعرانی است که به اهمیت تصنیف در جامعه پی برد و برای تقویت حس وطن پرستی، ترویج زبان، اشاعه آرمان و عقیده های انقلابی در جامعه دوران خودش از آن استفاده کرد.

به گفته خود عارف، قبل از او تصنیف ها بیشتر برای ببری خان گربه ناصرالدین شاه یا از زبان گناهکاران سروده می شد اما عارف با سروده هایش سطح کلام در موسیقی را ارتقا داد و با سرایش تصنیف های ملی و وطنی، خون تازه ای در رگ های ملت که در حال مبارزه برای مشروطیت بودند به جریان انداخت. بیشتر تصانیف او که در عین زیبایی، بسیار ساده و زیبا هستند، متاثر از اتفاقات سیاسی و اجتماعی دوران خود اوست و کلام آن ها بیانگر دعوت به قیام علیه استبداد و استعمار و تجلیل از وطن پرستان و شهیدان راه آزادی است.

از عارف که زندگی کوتاهی داشت حدود ۲۸ تصنیف و ده ها قصیده و غزل به جا مانده است. از دوم بهمن ۱۳۱۴ که مرگ زودرس به سراغش آمد تا کنون، هنوز هم این تصنیف ها برای مخاطبان موسیقی و خوانندگان و آهنگ سازان جذابیت دارد و بارها  اجرا شده است.

احسان نظری