بیماری سوزاک چیست؟/ آشنایی با علائم، روش‌‌های پیشگیری و درمان سوزاک

سوزاک در زنان بدون علامت است اما ممکن است با ترشحات واژنی یا دردهای لگنی همراه شود

بیماری سوزاک چیست؟

بیماری سوزاک یک بیماری شایع و منتقل شونده از راه جنسی است که نام دیگر آن گنوره می باشد. هر ساله ده ها هزار زن و مرد در ایران به این بیماری مبتلا می شوند. سوزاک به آسانی درمان شده ولی گاهی میتواند عوارضی جدی و دائمی را ایجاد کند. زمانی بیماری التهابی لگن ایجاد می شود که عفونت سوزاک، رحم یا لوله های فالوپ را در زنان آلوده می کند. ناباروری، جدی ترین عارضه ی مرتبط با بیماری التهابی لگن است. در مردان عوارض سوزاک شامل اپی دیدیمیت و نا باروری هستند. اپی دیدیمیت، التهاب لوله اسپرم بر می باشد.

علائم سوزاک

سوزاک  در بسیاری از بیماران هیچگونه علایمی ندارد یا علائمشان بسیار خفیف است. در صورتیکه سوزاک با علایم همراه باشد، این علائم معمولاً ناحیه تناسلی مردان و زنان را درگیر می کند. عموماً تا هفت روز پس از آلوده شدن به عفونت، علائم سوزاک شروع می شود، ولی این علائم در بعضی موارد نیز بعد از گذشت یک هفته از سرایت بیماری بروز می یابد.

> علائم سوزاک در مردان:

علائمی که در ناحیه تناسلی مردان در اثر ابتلا به سوزاک بروز می یابد، عبارتست از:

>> احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن

>> خروج ترشحات سفید مایل به زرد و چرک مانند از نوک آلت

>> درد کردن یا ورم کردن بیضه ها

سوزاک یکی از بیماری های واگیردار است

> علائم سوزاک در زنان:

علایمی که در زنان در اثر ابتلا به سوزاک بروز میدهد، به راحتی با عفونت مجاری ادراری یا عفونت واژن اشتباه گرفته می شود. علائم سوزاک در خانم‌ها شامل موارد زیر است:

>> ترشحات زرد رنگ واژن

>> احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن

>> خونریزی واژن، برای مثال خونریزی بعد از مقاربت، در فاصله بین دو عادت ماهانه

> نشانه های سوزاک در سایر قسمت های بدن:

باکتری های عامل سوزاک علاوه بر سلول های ناحیه تناسلی، سلول های دیگر نقاط بدن از جمله راست روده، گلو، چشم و مفاصل را نیز آلوده می کنند که در زیر شرح داده شده است:

>> راست روده: 

راست روده درواقع قسمت انتهایی روده بزرگ انسان است. علائمی بیماری سوزاک در این قسمت از بدن شامل خارش مقعد، ترشحات چرک مانند مقعد، وجود لکه های خون به رنگ قرمز روشن روی دستمال توالت( پس از استفاده از آن) و وارد شدن فشار هنگام حرکت روده می باشد. 

>> چشم ها: 

در صورتی که بیماری سوزاک بر چشمانتان تأثير بگذارد، میتواند مشکلاتی مانند درد چشم، حساسیت چشم به نور و خارج شدن ترشحات چرک مانند از یک یا هردو چشم را بوجود آورد. 

>> گلو: 

ار نشانه های سوزاک در گلو میتوان به گلودرد و تورم غدد لنفاوی گردن اشاره کرد. 

>> مفاصل: 

در صورتی که باکتری های سوزاک به یک یا چند مفصل راه پیدا کرده و سبب آلوده شدن آن شوند سپس مفاصل آلوده شده، گرم، به رنگ قرمز و ملتهب بوده که با درد شدید، به ویژه هنگام حرکت همراه است. 

در صورتیکه از کاندوم در حین رابطه جنسی استفاده کنید، خطر ابتلا به سوزاک کاهش می یابد

چه کسانی در خطر ابتلا به سوزاک هستند؟

تمامی افرادی که فعالیت جنسی( واژینال، مقعدی یا دهانی) غیربهداشتی دارند در معرض ابتلا به سوزاک هستند. در صورتی که از نظر جنسی فعال هستید و رابطه جنسی دارید، توصیه می شود که خیلی راحت با پزشک خود در این زمینه صحبت نموده و برای انجام آزمایش های لازم این بیماری یا سایر بیماری های مقاربتی از او مشورت بگیرید. مردانی که با هم جنسشان، رابطه جنسی دارند، باید آزمایش ابتلا به سوزاک را هر سال بدهند. زنان زیر ۲۵ سالی که از نظر جنسی فعال هستند یا زنان بالای ۲۵ سالی که امکان دارد بنا به دلایلی مثل داشتن رابطه جنسی با فردی جدید، داشتن چند شریک جنسی، یا ابتلای شریک جنسی به بیماری های مقاربتی نیز باید آزمایش ابتلا به سوزاک را به صورت سالیانه انجام دهند.

روش انتقال سوزاک

یکی ازعوامل ابتلا به بیماری سوزاک باکتری نایسریا گونوره ‍آ است. تقریبا تمام موارد سوزاک از طریق تماس جنسی منتقل می شود.

* رابطه جنسی محافظت نشده واژینال، مقعدی یا دهانی با شخص مبتلا به سوزاک میتواند سبب انتقال بیماری شود.

* فعالیت های جنسی نظیر خودارضایی مشترک یا رابطه بدون دخول نیز سبب انتقال سوزاک می شود.

* ممکن است سوزاک حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود؛ در این حالت نوزاد به عازضه هایی همچون عفونت های چشمی یا مفصلی مبتلا می شود. در صورتی که به بیماری سوزاک در دوران بارداری خویش مبتلا باشید، میتوانید هنگام زایمان این بیماری را به فرزند خود انتقال دهید؛ در صورت رخ دادن این اتفاق، سلامت نوزاد شما به خطر افتاده و امکان دارد به مشکلات جدی دچار شود.در صورتی که در دوران بارداری قرار دارید، حتماً با پزشک خود در این زمینه صحبت نموده و از او مشورت بگیرید تا معاینات و آزمایشات لازم صورت گرفته و در صورت ابتلای شما به سوزاک، روند درمانی مورد نظر طی شود. بعد از انجام آزمایشات لازم در صورتی که متوجه شدید که به این عارضه مبتلا هستید، درمان هرچه سریعتر آن سبب می شود تا نوزادتان کم تر در معرض آسیب قرار بگیرد. 

* در صورتیکه از کاندوم در حین رابطه جنسی استفاده کنید، خطر ابتلا به سوزاک عمیقاً کاهش می یابد.

علایم بیماری سوزاک در میان تمام افراد به یک شکل بروز نمی کند

تست مخصوص سوزاک

متخصصان بهداشت به طرق مختلف می ­توانند سوزاک را تشخیص دهند. آن­ ها می­ توانند با استفاده از سواب از ترشحات ناحیه­ دچار علامت( آلت تناسلی مردان، آلت تناسلی زنان، مقعد یا حلق) نمونه بگیرند و در ظرف شیشه ­ای بگذارند. چنانچه پزشک به عفونت خون یا مفصل مشکوک باشد، از شما خون می­ گیرد یا برای گرفتن مایع مفصل دچار علامت به شما سوزن می­ زند. سپس ماده­ خاصی به نمونه می ­زند و زیر میکروسکوپ آن را بررسی می ­کند. در صورتیکه سلول­ ها به مواد واکنش نشان دهند، احتمالا به سوزاک مبتلا هستید. این روش نسبتا سریع و آسان است ولی قطعیت کامل ایجاد نمی­ کند. متخصص ازمایشگاه این تست را نیز می­ تواند انجام دهد.

روش دوم تست سوزاک شامل گرفتن نمونه و قرار دادن آن در ظرف مخصوص می ­باشد. نمونه تا چند روز تحت شرایط مطلوب رشد در ظرف باقی می­ ماند. در صورتیکه فرد به سوزاک مبتلا باشد، مجموعه­ ای از باکتری سوزاک تشکیل می­ شود. ظرف ۲۴ ساعت، نتیجه­ اولیه آماده خواهد شد. تا سه روز، ارائه­ نتیجه­ نهایی طول می­ کشد.

عوارض سوزاک

اگر سوزاک در زنان درمان نشود، عوارض طولانی­ مدت بیشتری به دنبال دارد. این بیماری امکان دارد به دستگاه تولید مثل زنان سرایت و رحم، لوله­ های رحم و تخمدان را درگیر کند که به آن بیماری التهاب لگن می­گویند و از علائم این بیماری میتوان به درد شدید و مزمن و جراحت اندا م ­های تولید مثل زنان اشاره کرد. در اثر سایر بیمار ی ­های مقاربتی، بیماری التهاب لگن نیز رخ می ­دهد. همچنین ممکن است لوله های رحم، مسدود یا زخم شود که مانع از حاملگی یا سبب حاملگی خارج از رحم می­ شود.

زمانی حاملگی خارج از رحم رخ می دهد که تخمک بارور خارج از رحم رشد کند. ضمن آنکه امکان دارد حین زایمان این بیماری به نوزاد منتقل شود. ممکن است در اثر سوزاک، مجرای ادرار مردان جراحت ببیند. همچنین در قسمت داخلی آلت تناسلی دمل تشکیل می­ شود. سوزاک سبب کاهش قدرت باروری یا عقیم شدن مردان می­ شود. اگر این بیماری به جریان خون سرایت کند، زنان و مردان دچار آرتریت، آسیب دریچه­ قلب یا التهاب جداره­ های مغز یا نخاع می­ شوند. این بیماری­ ها نادر ولی بسیار جدی هستند.

روشهای پیشگیری از ابتلا به سوزاک

روش های متعددی برای جلوگیری از ابتلا یا انتقال سوزاک وجود دارند که عبارتند از:

* خودداری از رابطه جنسی

* استفاده از کاندوم برای مقاربت جنسی

* استفاده از کاندوم یا یک محافظ دندانی برای رابطه جنسی دهانی

* اطمینان از عدم آلودگی همسر یا شریک جنسی

* در صورتی که همسر یک فرد، در معرض سوزاک قرار گرفته باشد یا هر گونه علائم عفونت را داشته باشد، باید با پزشک مشورت کند.

نحوه درمان سوزاک

معمولاً با یک بار تزریق سفتریاکسون به عضله سرینی یا یک دوز از قرص آزیترومایسین، بیماری سوزاک درمان می­ شود. به مدت چند روز بعد از مصرف آنتی بیوتیک، از شر علائم خلاص می­ شوید. مهم است که حتماً با تجویز پزشک و دقیقا بر اساس نسخه ی ایشان آنتی بیوتیک را مصرف کنید در غیر اینصورت ممکن است این دارو تأثير کمتری داشته باشد و یا اصلاً تاثیرگذار نباشد. فراموش نکنید که اگر سوزاک بموقع درمان شود میتواند خطر ابتلای شما به سایر بیماریها مثل بیماری التهاب لگنی را کاهش دهد و مانع از گسترش بیشتر عفونت شود.

معمولا علائم سوزاک در مردان راحت تر از زنان تشخیص داده می شود

بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک، بیماری مقاربتی کلامیدیا هم دارند. در چنین شرایطی باید هر دو عفونتشان تحت درمان قرار بگیرد. از برقراری رابطه جنسی در هنگام درمان اجتناب کنید. اگر درمان شما شامل تنها یک دوز از دارو بود، حتماً ۷ روز پس از دریافت دارو صبر کنید تا دارو تأثير خود را بگذارد.

درمان عفونت سوزاک شما را در مقابل ابتلای مجدد به بیماری سوزاک محافظت نمی کند. بنابراین همواره مسائل بهداشت جنسی و توصیه های پزشکی را به خاطر داشته باشید و به آن ها عمل کنید. در صورتیکه ابتلای شما به بیماری سوزاک سبب شده است که شما و یا شریک جنسیتان حس بدی نسبت به این قضیه داشته باشید، یک یا چند جلسه مشاوره میتواند این مشکل را حل کند.

روش ­های درمان خانگی سوزاک

برای درمان سوزاک، هیچ روش خانگی یا بدون نسخه وجود ندارد. چنانچه مشکوک به ان بیماری هستید، باید به متخصص عفونی مراجعه کنید.

گردآوری: بخش سلامت سرپوش