معرفی موزه فرش ایران
موزه فرش، یکی از موزه های استان تهران است. این موزه به دستور شهبانو فرح پهلوی احداث شد و در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ به وسیله وی گشوده شد. این موزه در ضلع شمالی پارک لاله تهران واقع شده است.
در موزه فرش میتوان انواع قالی ها از قالی های دست بافت گرفته تا انواع گلیم را دید. نمای بیرونی این موزه هم بسیار جالب و چشمگیر است و شبیه به یک دار قالی بنظر می رسد.
هدف از تشکیل موزه فرش را میتوان پژوهشی در سوابق، تحصیلات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش خاصه فرش ایرانی دانست. این موزه شامل سایر محصولات از قبیل گلیم هم می شود.
در موزه فرش نمایشگاه های مختلفی برگزار شده كه معروف ترین آنها از این قرارند: نمایشگاه طرح بته كه در دی ۱۳۶۵ بر پا شده; نمایشگاه سجاده ها و قالی های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری; نمایشگاهی از قالی های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر به مناسبت بزرگداشت دهه فجر در ۱۲ بهمن ۱۳۶۴; و دست بافت های ارامنه ایران.
ساختمان موزه فرش
موزه فرش ایران در خیابان کارگر شمالی تقاطع دکتر فاطمی یا به عبارتی دیگر در ضلع شمال غربی پارک لاله و در فضایی به وسعت ۱۲۰۰۰ متر مربع واقع شده است.
موزه فرش در سال ۱۳۴۰ به مدت ۱۵ سال بصورت ناتمام و متروکه باقی ماند و بعد از آن در اوایل سال ۱۳۵۵، کار تعمیرات و تغییرات کلی آن آغاز و در نهایت روز ۲۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۶ رسما افتتاح گردید.
مساحت ساختمان موزه فرش ۳۴۰۰ متر مربع دارد و آذین های نمای بیرونی آن شبیه دار قالی است. عبدالعزیز فرمانفرمائیان به عنوان طراح بنای موزه فرش می باشد. ساختمان موزه فرش دارای دو تالار است و برای نمایش انواع قالی های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می گیرد. طبقه همکف موزه فرش برای نمایش دائمی ۱۵۰ قطعه فرش و طبقه دوم آن برای برگزاری نمایشگاه های موردی و فصلی در نظر گرفته شده است.
معماری ساختمان موزه فرش
ساختمان موزه فرش ایران معماری بسیار زیبا و جذابی دارد که با دیدن آن دار قالی برای بازدیدکنندگان تداعی می شود، ساختمان موزه فرش توسط یکی از معروف ترین معماران ایرانی عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و پیاده شده است. او از نخستین ایرانیانی بود که در خارج از ایران و در رشته معماری تحصیل کرده است. فرمانفرمائیان در سال ۱۳۳۰ در دانش سرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس فارغ التحصیل شد و ویژگی طراحی های وی اهمیت به اصالت طراحی ساختمان بوده است.
موزه فرش ایران از شاهکارهای این معمار ارزشمند محسوب می شود و وی در طراحی این ساختمان هنر و اصالت ایرانی را بر پیکر ساختمان موزه فرش پیاده کرده است. از نمای خارجی ساختمان به راحتی میتوان به راز درون ساختمان پی برد در حقیقت شاهد یک نوع هم آهنگی بین نمای بیرونی و درونی هستیم که در نوع خود یک شاهکار هنری محسوب می شود.
ویژگی های موزه فرش
در موزه فرش با ارزش ترین فرش ها و قالی های ایرانی را از قرن نهم هجری تا عصر حاضر در طبقه همکف ساختمان که در معرض نمایش برای عموم گذاشته شده را تماشا خواهید کرد، جایی که ۱۳۵ تخته از شاهکارهای مراکز مهم قالی بافی مانند کاشان، تبریز، اصفهان، خراسان، کردستان و کرمان گرد هم آمده و هر کدام گوشه هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می دهند.
قدیمی ترین فرش شناخته شده در جهان قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریك است كه در ۱۹۴۹ م، در جنوب سیبری كشف شد و آنرا بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته اند. آشكار است كه قالی بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم قبل از میلاد، دوره ای طولانی از تكامل را پشت سر گذاشته است.
تابلو فرش های نفیس و گرانسنگ تبریزی بهمراه فرش های معروف این شهر از جمله قسمت های جذاب این موزه هستند. در این موزه همچنين میتوانید قالیچه های تصویری را مشاهده کنید که به شاهنامه بایستقری مشهور است که در آنها نیم نگاهی به حماسه ها، ادبیات، فرهنگ و مذهب ایرانی دارد.
از ویژگی های موزه ی فرش، میتوان به قالیچه ی دستباف کاشان اشاره نمود که روی آن نقش میرزا کوچک خان جنگلی در لباس نظامی، همراه با تفنگ بافته شده است. سایز قالیچه ی دستباف کاشان ۱۳۰ در ۲۲۰ سانتیمتر است. در بالای این قالیچه کتیبه ای همراه با اسم ملامحمود نوشته شده است که پژوهشگران طبق این عبارت، قالیچه ی دستباف کاشان را به دوره ی قاجار تخمین می زنند.
یکی دیگر از فرش های قدیمی و ارزشمند موجود در موزه ی فرش ایران، مربوط به دوران صفویه با نقش و نگارهایی زیبا اختصاص داده شده است. همچنين فرش های گرانبهایی از شیخ صفی الدین اردبیلی با طرح هایی از باغ، بوستان و سنبل های حیوانی در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
فرش هایی با نام فرش های لهستانی در قرن ۱۷ میلادی، به فرمان شاه زاده ی لهستان در اصفهان بافته شده اند که این فرش ها در آن زمان ، به لهستان منتقل شدند. متریال این فرش ها از الیاف ابریشم بوده است که رنگ هایی از جنس طلا و نقره در آنها بکار رفته شده است.
کتاب خانه موزه فرش
در کتاب خانه موزه فرش حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب به زبان های فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و محققان قرار می گیرد. بهترین کتاب ها، نشریات و تحقيقات مربوط به فرش ایران و قالی های مشرق زمین و کتاب هایی در زمینه مذهب، هنر و ادبیات ایران در کتاب خانه موزه موجود هست .
در کنار کتاب خانه، کتاب فروشی موزه هم مشغول بکار است. همچنين برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه، فیلم ها و اسلایدهایی در زمینه قالی بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید.
بخش های موزه فرش
موزه داری:از قسمت های موزه به شمار می آید که در راس فعالیت های کارشناسان آن مستند سازی آثار و تهیه شناسنامه، کاتالوگ، بروشور، برنامه ریزی نمایشگاهها و همچنين راهنمايي مراجعین می باشد.
کارگاه مرمت:یکی ديگر از قسمتهای موزه فرش ایران واحد مرمت است که متخصصان آن در حفظ و نگهداری آثار اسیب دیده و همچنين پیشگیری از هر گونه صدمه احتمالی، کوشا هستند.
مخزن:بخش مخزن در برگیرنده گنجینه نفیس از فرش های نادری است که در استوانه¬های فولادی و مطابق عالیترین صورت نگهداری و مراقبت می شوند.این استوانه ها، آثار را از حریق، رطوبت و همچنين آفات احتمالی ایمن نگه می دارد.در بخش مخزن تهیه شناسنامه و اسناد مربوط به فرشها و همچنين ساماندهی آنان از جمله فعالیت های مهم می باشد.
کتاب خانه:کتاب خانه موزه داری تعداد زیادی عناوین کتاب با موضوعات متفاوت مانند فرش، هنر، ادبیات، تاریخ و مذهب به زبانهای فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی و غیره می باشد.
کلاسهای اموزشی:به منظور جوابگویی به اشتیاق مراجعین و توسعه و گسترش هنر اصیل قالی بافی در رشته های طراحی، بافت قالی، گبه، گلیم و مرمت در دو سطح مقدماتی و عالی با ارائه مدرک پایان دوره کلاسهای اموزشی با اساتید مجرب برگزار می گردد.
چگونه به موزه فرش برویم؟
مسیر اول- مترو انقلاب، خیابان کارگر شمالی بالاتر از پارک لاله تقاطع فاطمی
مسیر دوم – تاکسی و اتوبوس از میدان ولیعصر، میدان هفت تیر و میدان دکتر فاطمی به طرف خیابان کارگر و پارک لاله
مسیر سوم- بی آر تی( BRT) خط بزرگ راه شهید چمران، ایستگاه باقرخان به طرف خیابان دکتر فاطمی
مسیر چهارم- بی آر تی( BRT) خط ازادی، تقاطع انقلاب، به سمت خیابان کارگر شمالی تقاطع فاطمی
تصاویری از موزه فرش
گردآوری: بخش فرهنگ سرپوش
- 16
- 3