یک مرکز تاریخی دیگر به مزایده گذاشته شد

 «فرهاد نظری» مدیرکل دفتر ثبت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران از پیگیری پرونده ثبت ملی خانه «سپهبد امیر احمدی» برای جلوگیری از تخریب آن توسط کمیته امداد خبر می‌دهد. اما «معمارزاده» کارشناس میراث فرهنگی تهران در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران ثبت ملی را شرط لازم و کافی برای نجات بناهای تاریخی نمی‌داند ومی گوید: «پیشتر هم رسانه‌ها خبر از تخریب خانه ملکه توران توسط کمیته امداد دادند، سازمان میراث فرهنگی به صورت اضطراری آن را ثبت کرد اما این ثبت نتوانست جلوی تخریب آن را بگیرد.»

خانه تاریخی توران به رغم ارزش‌های معماری و اعتراض‌های بسیار، شبانه توسط کمیته امداد تخریب شد. «فرهاد نظری» در پاسخ به این سؤال که چرا سازمان میراث فرهنگی درباره ثبت ملی خانه سپهبد امیر احمدی تعلل کرده است هم می‌گوید: «سازمان میراث فرهنگی تا دو هفته پیش خبر نداشت چنین خانه‌ای وجود دارد.» نامه نگاری‌ها و جلسات متعدد بین سازمان میراث فرهنگی و کمیته امداد تا به امروز به این سؤال پاسخ نداده است که چند خانه تاریخی در اختیار این کمیته قرار دارد. به گفته نظری، کمیته امـــــــــداد برای ساخت و ساز در یک خانه تاریخی نیاز به صدور مجوز از شهرداری دارد، شهرداری هم قبل از صدور مجوز از میراث فرهنگی استعلام می‌کند تازه در این مرحله است که میراث فرهنگی از وجود خانه‌های تاریخی در اختیار سازمان‌ها، دستگاه‌ها و نهادهای مختلف باخبر می‌شود.

کشف جدید از تاریخ تهران

مختصات خانه ۷ هزار متری سپهبد امیر احمدی زمانی به گوش عموم می‌رسد که رسانه‌ها خبر از به مزایده گذاشتن آن می‌دهند. هنوز چند ماه از تخریب شبانه خانه «ملکه توران» نمی‌گذرد که کمیته امداد، خانه جدید را به مزایده می‌گذارد تا دوباره اعتراض افکار عمومی به روند تخریب خانه‌های تاریخی در پایتخت شدت بگیرد.بنا به گفته عبدالله انوار- طهران‌شناس- سردار عظیم یکی از قزاق‌های بنام دوره قاجار و پهلوی بود و املاکی در حوالی میدان حسن آباد داشت که پس از ازدواج سپهبد امیراحمدی با توران (دختر سردار) خانه‌ای را در شمال میدان حسن‌آباد در اختیار دامادش گذاشت و در نهایت سند آن را در سال ۱۳۰۴ به نام سپهبد امیراحمدی کرد. محل اسکان و خانه اصلی سردار عظیم در پایین میدان حسن‌آباد، کوچه حمام شاهزاده قرار داشت.سردار عظیم (پدر زن سپهبد امیر احمدی) بخش اصلی این بنا را در اواخر قاجار بنا کرد. سپهبد امیراحمدی هم بخش‌هایی از عمارت‌های این خانه را در دوران پهلوی اول و دوم احداث کرد. این بنا دارای ۱۱ عمارت تاریخی و با ارزش است که متأسفانه به دلیل کم کاری‌های سازمان میراث فرهنگی کشور، تا کنون در فهرست آثار ارزشمند شهر تهران شناسایی نشده و به ثبت آثار ملی نرسیده است.این خانه هم درست مثل خانه توران بعد از هشدار کمیته مردم‌نهادِ پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران در صدر اخبار نگران کننده میراث فرهنگی نشست.

خانه سپهبد امیراحمدی در خیابان حافظ، نرسیده به میدان حسن آباد، بین خیابان‌های پیام انقلاب و شهید محمدعلی سید صدری قرار دارد.این بنا پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط بنیاد مصادره و سپس بخشی از آن به اداره کمیته امداد امام خمینی (ره) و سایر عمارت‌ها به عنوان محل اسکان کارکنان کمیته امداد داده شد. به مرور زمان این خانه‌ها و اتاق‌ها تخلیه شد. در حال حاضر تنها ساکنین مجموعه یکی از کارکنان و نگهبان این اثر تاریخی است. عمارت‌های قاجاری این بنا متأسفانه رها و در حال تخریب و ویرانی است.سپهبد احمد امیراحمدی، نخستین سپهبد ایران، یکی از مهره‌های اصلی کودتای سوم اسفند، ۸ بار وزیر جنگ، ۲ بار وزیرکشور، ۵ بار فرماندار نظامی تهران، ۲بار فرمانده کل ژاندارمری، سال ها فرمانده لشکرهای لرستان، آذربایجان و … و ۱۶ سال عضو مجلس سنا بود.

سپهبد امیر احمدی خانه دیگری هم در شمیران دارد که پس از مرمت در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ به عنوان باغ موزه هنر ایرانی برای بازدید عموم بازگشایی شده است.معمارزاده می‌گوید: «براساس طرح تفصیلی که به طور واضح تصریح می‌کند بناهای ثبت شده و ارزشمند که اعلام شده یا اعلام خواهد شد، باید این خانه‌ها در اختیار متولی اصلی آن یعنی سازمان میراث فرهنگی قرار بگیرد.»به گفته او تلاش‌های کارشناسان میراث فرهنگی برای بازدید از این خانه تا به امروز جواب نداده و با در بسته کمیته امداد رو به رو شده است. تلاش خبرنگار میراث فرهنگی روزنامه برای تماس با روابط عمومی کمیته امداد هم تا اتمام نگارش این گزارش بی‌نتیجه ماند!