سرطان رحم از گروه سرطان‌های عودکننده استرحم چیست؟
رحم یک عضو توخالی در زنان واقع در لگن است. رحم از رشد جنین تا زمان تولد حمایت می کند. رحم مثل یک گلابی وارونه است. بالای قسمت فوندوس، وسط بدن است و پایین، گردن رحم است. لایه داخلی رحم اندومتر است و لایه خارجی عضله (میومتریم) است.
سرطان رحم چیست؟
سرطان رحم، سرطان شایعی است که سیستم تولید مثلی بانوان را تحت تأثیر قرار می دهد. سرطان آندومتر یا سرطان رحم در واقع سرطان مخاط رحم است که آندومتر نام دارد. آندومتر داخل مخاط رحم قرار دارد و هر ماه در طی سال های بعد از بلوغ تا یائسگی هر ماه رشد می کند. این کار برای مراقبت جنین در صورت وقوع باروری انجام می شود. درصورتی که شخص بارور نشود، آندومتر به صورت خون قاعدگی فرو می ریزد. سرطان رحم رشد غیر طبیعی سلول های بدخیم در ناحیه آندومتر است.
سرطان رحم چهارمین و شایعترین سرطان در زنان در کشور آمریکا است. سرطان رحم (آندومتر) معمولاً اشخاص بالای ۵۵ سال را تحت‌تأثیر قرار می دهد.
سرطان رحم نوعی سرطان است که در سلول‌های قسمت پایین رحم رخ می دهدعلل سرطان رحم چه چیزهایی هستند؟
- هنوز بطور قطعی معلوم نشده است که دلیل رشد و سرطانی شدن سلول های غشای مخاطی چه چیزی است. بعضی عوامل خطر وجود دارند که سبب افزایش احتمال ابتلا به سرطان رحم می شوند و اضافه وزن یکی از آنهاست.
- جهش ژنتیکی سلول های سالم را به سلول های غیر عادی تبدیل می کند. سلول های سالم رشد می کنند و در یک میزان معین تقسیم میشوند و در آخر در یک زمان مقرر می میرند.
- از جمله عواملی که منجر به به هم خوردن تعادل استروژن در بدن می شود، میتوان به چاقی، بیماری قند و درمان جایگزینی هورمونی (HRT) اشاره کرد. مصرف طولانی مدت داروی سرطان سینه تاموکسیفن هم تا حدی ریسک ابتلا به سرطان رحم را فزونی می دهد.
- بچه دار شدن سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم می شود و از طرفی تجویز درست درمان جایگزینی هورمونی (HRT) نمی تواند سبب ایجاد سرطان رحم شود.
یکی از عوامل محرک سرطان رحم تماس با ویروس پاپیلومای انسانی است- یکی از مهم ترین مواردی که ریسک ابتلا به سرطان رحم را فزونی می دهد، عدم تعادل هورمونی است. به خصوص بالا بودن میزان هورمونی به نام استروژن، خطر ابتلا به سرطان رحم (آندومتر) را بیش از پیش فزونی می دهد.
علائم سرطان رحم
سرطان رحم در مرحله نخست معمولاً علائم و نشانه های خاصی ایجاد نمی کند. علائم و نشانه های سرطان رحم عبارت اند از:
- پریودهای سنگین تر از حالت معمول
- لگن درد پایدار
- خونریزی بعد از یائسگی
- درد یا حس پری در شکم
- ترشحات بدبوی واژن
- خونریزی واژینال بعد از مقاربت
- قاعدگی قبل از سن ۱۲ سالگی
- بی اشتهایی و کاهش وزن
- خونریزی پس از معاینه لگن یا تمیز کردن واژن
- تکرر ادرار یکی از علائم سرطان رحم
- افزایش میزان ترشح از واژن
- بزرگ شدن رحم
- مبتلا به ویروس پاپیلوم انسانی
دل درد از علائم مهم در سرطان رحم است سن ابتلا به سرطان رحم
سرطان رحم در سنین بالای ۵۰ سالگی رخ می دهد. افرادی که در سن پایین تر از ۱۶ سالگی ازدواج می کنند، در این برهه زمانی نزدیکی دارند، تعداد زایمان ها متعدد است یا شریک های جنسی متعدد دارند سرطان رحم در آن ها بیشتر مشاهده می شود.
تشخیص سرطان رحم
در صورت خون ریزی واژینال غیرطبیعی، لازم است با دکتر متخصص زنان، زایمان و ناباروری صحبت کنید. علی رغم پایین بودن احتمال ابتلا به سرطان رحم، بهتر است از تندرستی خود مطمئن شوید.
سرطان رحم، در بسیاری از مواقع عوارض بسیار خطرناکی را برای بانوان دارد- آزمایش لگن: آزمایش لگن برای تشخیص سرطان رحم است. در طول یک معاینه لگنی، پزشک شما بخش بیرونی اندام های تناسلی شما (واژن) را چک می کند و بعد از آن دو انگشت یک دست را به درون واژن می اندازد و بطور هم زمان روی شکم شما فشار می آورد تا رحم و تخمدان ها را حس کند. وی همچنین دستگاهی را وارد واژن می کند. معاینه واژن شما را باز می کند تا پزشک بتواند ناهنجاری های مهبل را مشاهده کند.
- آزمایش پاپ اسمیر: پزشک یا ماما نمونه ای از سلول های دهانه رحم را با خراشیدن جدا می کند. آزمایشگاه نمونه را از نظر سلول های سرطان رحم و HPV بررسی می کند.
- سونوگرافی ترنس واژینال (TVU): سونوگرافی ترنس واژینال، یکی دیگر از آزمایشاتی است که امکان دارد برای تشخیص سرطان رحم ناگزیر به انجام آن باشید. TVU یکی از انواع سونوگرافی است که در آن، از یک اسکنر کوچک میله ای شکل استفاده می شود. این اسکنر میله ای شکل، برای فراهم کردن یک تصویر دقیق، بطور مستقیم داخل واژن قرار می گیرد. این کار امکان دارد اندکی ناراحت کننده باشد، ولی دردی به همراه نخواهد داشت.
- برداشتن نمونه بافتی: بیوپسی یا نمونه برداری یعنی برداشتن بافت برای جستجوی سلول های سرطانی. از افردی که مشکل دارند بیوپسی تهیه و برای آزمایشگاه ارسال می شود. بیوپسی تنها راه مطمئن برای تشخیص سرطان رحم است. برداشت بافت از دهانه رحم امکان دارد باعث خونریزی و ترشح از دهانه رحم شود ولی موضع خیلی زود بهبود پیدا می کند.
- تست خون: تست خون هم امکان دارد در برخی موارد، به تشخیص سرطان رحم کمک کند؛ چراکه بعضی از تومور های سرطانی، مواد شیمیایی خاصی را تحت عنوان مارکرهای سرطانی به داخل خون آزاد می کنند. این مواد شیمیایی خاص، در آزمایش خون قابل تشخیص هستند. با این حال آزمایش خون آنقدر قابل اتکا نیست. حضور این مواد شیمیایی لزوماً به معنی ابتلای فرد به سرطان رحم نیست. همچنین مواد مورد نظر در خون بعضی از افراد مبتلا به سرطان رحم یافت نمی شوند.
درمان سرطان رحم
نوع درمان به خصوصیت های سرطان، مثل نوع مرحله، سلامت عمومی و ترجیحات شما بستگی دارد. در ادامه انواع روش های درمان عبارتند از:
۱. عمل جراحی: سرطان رحم در مرحله نخست بطور رایج با جراحی برای حذف رحم (هیسترکتومی) درمان می شود. هیسترکتومی میتواند سرطان رحم را در مرحله نخست درمان کرده و از عود پیشگیری کند؛ اینکار سبب می شود که شما در آینده بچه دار نشوید. هم چنین هنگامی که تخمدان ها برداشته شوند، یائسه می شوید.
بیشتر زنان مبتلا به سرطان رحم با عمل جراحی درمان میشوندپس از عمل جراحی برای درمان سرطان رحم، برخی از زنان به مشکلاتی مثل حالت تهوع و استفراغ، حس درد و خستگی مفرط دچار میشوند و برخی هم به عوارضی در مثانه و شکم. پزشک شاید برنامه غذای شخص را در ابتدا به مایعات محدود می کند و کم کم به غذاهای جامد باز می گرداند. بیش تر زنان از ۴ تا ۸ هفته پس جراحی به فعالیت روزانه خود باز می گردند ولی برخی به زمان بیشتری احتیاج دارند.
۲. پرتودرمانی سرطان رحم: در صورتی که به اعتقاد تیم درمانی، احتمال برگشت سرطان رحم زیاد باشد، برای شما یک دوره پرتودرمانی تجویز می شود. همینطور در صورت مقدور نبودن جراحی، از پرتودرمانی جهت آهسته ساختن روند رشد و گسترش سرطان رحم استفاده می شود. انواع پرتودرمانی عبارتند از:
- پرتودرمانی خارجی: در پرتودرمانی خارجی، از دستگاه بزرگی در بیرون از بدن برای تاباندن پرتو به محل تحت درمان استفاده می کنند. زنان معمولاً به صورت سرپایی در درمانگاه یا بیمارستان، ۵۵ روز در هفته و برای چند هفته پی درپی، پرتودرمانی خارجی می شوند. این برنامه به مراقبت از سلول ها و بافت های سالم با پخش و تقسیم شدن دوز کلی پرتودرمانی کمک می کند. هیچ مواد رادیواکتیوی را در این مدل پرتودرمانی در بدن کار نمی گذارند.
- پرتودرمانی داخلی: یک لوله پلاستیکی داخل رحم قرار گرفته و پرتوهای درمانی از این روش به رحم می رسند.
پرتودرمانی با عارضه های جانبی همراه است. پوست ناحیة مورد نظر امکان دارد قرمز و زخمی شود. پرتودرمانی نیز امکان دارد با ریزش مو همراه باشد. پرتودرمانی ناحیه لگن، امکان دارد روده ها را تحت تأثیر قرار داده و منجر به بدحالی و بیماری اسهال شود. پزشکان به بیماران سفارش می کنند که در پرتودرمانی آمیزش نداشته باشند، گرچه بیش تر بیماران می توانند فعالیت جنسی خود را چند هفته پس از درمان سرطان رحم به روش پرتودرمانی از سر گیرند.
- شیمی درمانی: شیمی درمانی از داروهایی استفاده می کند که معمولاً به درون رگ تزریق می شود تا سلول های سرطانی را از بین ببرد. دوزهای پایین شیمی درمانی اکثراً با پرتودرمانی همراه هستند، چون شیمی درمانی میتواند اثرات تابش پرتو را فزونی دهد. دوزهای بالاتر از شیمی درمانی برای کنترل سرطان پیشرفته رحم استفاده می شود. شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره ای و به شکل یک دوره درمان و یک دوره استراحت جهت ریکاوری بدن، مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین با شیمی درمانی، احتمال گسترش عفونت در جریان خون (سپسیس)، فزونی می یابد؛ چون به دنبال شیمی درمانی، توانایی بدن در مبارزه با عفونت تقلیل می یابد.
- درمان هورمونی سرطان رحم: هورمون درمانی حاوی موادی است که نمی گذارند سلول های سرطانی به هورمون هایی که برای رشد به آن احتیاج دارند، دسترسی داشته باشند یا از آن ها استفاده کنند. برخی از سرطان های رحم در اثر هورمون زنانه استروژن بوجود می آیند. این گروه از سرطان ها امکان دارد به متد هورمون درمانی پاسخ دهند. پزشک شما درباره احتمال موفقیت آمیز بودن این متد درمانی روی سرطان رحم شما صحبت خواهد کرد. درمان هورمونی حاوی مصرف داروهایی است که بر سطح هورمون در بدن تأثير می گذارند. درمان هورمونی میتواند یک گزینه باشد که چنانچه آندومتر شما فراتر از رحم گسترش پیدا کرد، درمان شود. هورمون درمانی معمولاً از روش جایگزین کردن هورمونی به نام پروژسترون انجام می شود. پروژسترون هورمونی است که به صورت طبیعی در بدن تولید شده و در جریان خون شما یافت می شود؛ پروژسترون مصنوعی معمولاً به صورت قرص به مصرف بیمار می رسد.
راه های جلوگیری از بروز سرطان رحم
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم این اقدامات را انجام دهید:
از قرص های ضد بارداری استفاده کنید: مصرف قرص های ضد بارداری لااقل برای یک سال میتواند ریسک ابتلا به سرطان رحم را تقلیل دهد. کاهش ریسک ابتلا به سرطان رحم تا سالها بعد از توقف مصرف قرص های ضد بارداری ادامه دارد. قرص های ضد بارداری هم عوارضی دارند پس حتماً قبل از مصرف آن ها در مورد مزایا و عوارض آن ها با پزشکتان مشورت کنید.
مصرف قرص های ضد بارداری ریسک ابتلا به سرطان رحم را کاهش می دهدبه طور مرتب ورزش کنید: ورزش ریسک ابتلا به سرطان رحم را تقلیل می دهد. تلاش کنید دست کم سی دقیقه در اغلب روزهای هفته ورزش کنید. هر چه بیشتر ورزش کنید بیشتر به نفعتان است.
داشتن روابط جنسی امن: استفاده از کاندوم، داشتن شرکای جنسی کم تر و تأخیر در سن برقراری رابطه جنسی امکان دارد خطر ابتلا به سرطان رحم را تقلیل دهد.
وزن سلامت خود را حفظ کنید: چاقی باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان رحم می شود، چون بافت چربی تولید استروژن می کند. بدین ترتیب رسیدن به وزن سلامت و حفظ آن در کاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم (آندومتر) مؤثر است.
پیش آگاهی های لازم برای سرطان رحم
در تمام سرطان ها، مرحله بیماری مهمترین عامل در تعیین پیش آگهی یا در واقع پیش بینی بیماری در آینده است. بطور کلی، هرچه مرحله کم تر باشد یعنی پیشرفت سرطان کمتر بوده باشد، پیش آگهی بهتر خواهد بود. بعد از تعیین مرحله سرطان رحم پس از جراحی، پزشک گزینه های درمانی دیگر را با بیمار در میان خواهد گذاشت.
از آنجا که سرطان رحم به آرامی رشد می کند و زنان با خونریزی غیر طبیعی از واژن نسبت به بروز مشکل آگاه میشوند، بیشتر موارد سرطان رحم در همان مرحله های نخستین تشخیص داده و درمان می شوند.
سرطان رحم در سنین بالای ۵۰ سالگی رخ می دهدگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 10
- 2
