نحوه ی محاسبه ی مسافت شرعی و حد ترخص برای مسافر

به فتوای اکثریت فقیهان شیعه، مسافت شرعی، بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر است

مسافت شرعی

یکی از شرایط شکسته شدن نماز مسافر به فتوای فقیهان شیعه، آنست که مسافر بخواهد حداقل ۸ فرسخ شرعی( بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) را طی کند. مسافت شرعی به ۸ فرسخ، اطلاق می شود.

زمانی که مسافر، مقدار معینی از مسیر را طی کرده باشد؛ اجازه ی خواندن نماز شکسته یا افطار کردن روزه اش را دارد. به این مقدار معین، حد ترخص می گویند. در زمان رسیدن به وطن یا جایی با اقامت بیش از ده روز، همین معیار نیز جاری است.

مقدار حد ترخص

حد ترخص طبق احادیث امامان شیعه، به جایی گفته میشود که مسافر، دیوارهای شهر یا روستا را نبیند و یا اذانش را نشنود. فقیهان شیعه، اختلافاتی با یکدیگر بر سر تحقق هر دو شرط یا یکی از آنها دارند. ساختمان های معمولی در زمینی صاف از ملاک فقیهان در دیده شدن یا نشدن دیوارها به شمار می رود. تعيين حد ترخص از زمان ایجاد شهرهای بزرگ و پخش اذان از رسانه ها، مشکل شده است. عقیده و باور بعضی از فقیهان اینست که معیار حد ترخص در بلاد کبیره، آخرین دیوارهای محله میباشد نه دیوارهای شهر. اگر روزه دار براساس فتوای فقیهان شیعه، روزه ی خود را پیش از رسیدن به حد ترخص، افطار کند باید کفاره ی آن روزه را علاوه بر قضای روزه بدهد.

به ۸ فرسخ، مسافت شرعی گفته می شود

مسافت یا قصد مسافت

احکام مسافر به فتوای بیشتر فقیهان شیعه، در زمانی بر شخص صدق می کند که شخص بخواهد از ابتدا ۸ فرسخ را طی کند ولی درصورتی که همین مقدار مسافت را بدون قصد، طی کند موظف به خواندن نماز و روزه ی تمام می باشد. مانند کسی که در پی کشف گمشده ی خود است و تصمیم به پیمودن مسافت شرعی از ابتدا نیست.

نکاتی مهم درباره حدترخص و مسافت شرعی

>> در راه رفتن به سفر:

کسی که بخواهد به مسافت شرعی و یا بیش از آن سفر کند؛ درصورت رسیدن به حد ترخص و عبور از آن، نمازش شکسته و حکم روزه از وی برداشته می شود. بنابراین کسی که تصمیم ندارد مسافت شرعی را بپیماید مثلا قصد پیمودن ۱۹ کیلومتری یا ۳۵ کیلومتری شهر خود را داشته باشد ولی با وجود طی کردن این مسافت، هنوز در شهر است و از حد ترخص عبور نکرده است؛ مجاز به خواندن نماز شکسته و یا باطل کردن روزه اش نیست.

به محدوده ای که شروع آن از آخرین نقطه عرفی شهر یا روستا باشد و پایان آن از جایی باشد که نتوان دیوار شهر یا دیوار آخرین خانه های شهر را دید و یا اذان شهر را شنید؛ محدوده ترخُّص می گویند. البته به شرطی که برای دیدن و شنیدن، مانعی وجود نداشته باشد؛ به این معنی که اذان گفتن نیز بدون بلندگو باشد. بعضی از افراد به خاطر مطلع نبودن از چنین مسئله ای، صبح روزی که میخواهند بیش از مسافت شرعی را طی کنند؛ صبحانه مفصلی را در خانه خود می خورند و بعد به مسافرت میروند که انجام چنین کاری، شرعا حرام است و شخص باید در چنین شرایطی کفاره بدهد. افرادی که قصد چنین سفری را دارند باید مانند سایر روزه داران تا زمانی که به حد ترخص نرسیده اند، هم نیت روزه کنند و هم کاری که باعث باطل شدن روزه شان می شود؛ نکنند. این عده باید تا زمان عبور از حد ترخص، صبر کنند و پس از آن مجاز به خوردن و آشامیدن می شوند.

>> در راه برگشت به وطن:

مسافری که به وطنش باز می گردد؛ اگر کارهای باطل کننده ی روزه را مرتکب نشده باشد و تا پیش از گفتن اذان ظهر به حد ترخص برسد باید نیت روزه را در همانجا بکند و روزه ی آن روز را بگیرد. همچنین به محض این که به محدوده ترخص رسید، باید نمازش را کامل بخواند.

یکی از شرایط شکسته شدن نماز مسافر، طی کردن حداقل ۸ فرسخ شرعی می باشد

گردآوری: بخش مذهبی سرپوش