نمایشگاه «ایران؛ تمدنی کهن میان آب و صحرا» سه‌شنبه شب گذشته با حضور مقامات فرهنگی ایران و آلمان و مسوولان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران در تالار اصلی موزه هنر شهر بن افتتاح شد. در این نمایشگاه که تا ۲۰ آگوست برپا خواهد بود ۴۴۶ شیء شاخص موزه ملی ایران و موزه شهرهای شوش، کرمان، اصفهان و ارومیه که متعلق به دوره پیش از تاریخ تا هخامنشی است، به نمایش گذاشته شده است.
نام باغ ايراني در لحظه ورود به فضاي موزه هنر بن، نظر هر فارسي زباني را جلب مي‌كند: «باغ ايراني، تصوري از بهشت» اين توصيفي است كه برگزار‌كنندگان از يكي از آثار جهاني ايران براي بازديد‌كنندگان موزه ارايه داده‌اند. هر كدام از بخش‌هاي تالار اصلي موزه كه قرار است در چهار ماه آينده اختصاص به نمايش آثار تمدني ايران داشته باشد، به يك رنگ در آمده است، قرمز، آبي، زرد اخرايي و سبز. هركدام از اين رنگ‌ها با الهام از دوره‌هاي تاريخي كه اشياي مربوط به آنها به نمايش گذاشته شده و معرفي مي‌شوند براي تالارها در نظر گرفته شده‌اند.
بازديد‌كنندگان نمايشگاه علاوه بر اطلاعات مكتوب كه به سه زبان فارسي، آلماني و انگليسي در كنار آثار درج شده به وسيله تصاوير سه بعدي، ويديو، موسيقي و مولتي‌مديا با محوطه‌هاي تاريخي و آثار شاخص نمايشگاه آشنا مي‌شوند. همچنين آنها در سالن ورودي به وسيله مولتي‌مديا (تلفيق صوت، تصوير و موسيقي) با كشور ايران و مناطق و محوطه‌هاي باستاني كه آثار آنها را در تالارهاي بعدي نمايشگاه خواهند ديد، آشنا مي‌شوند. علاوه براين‌ها يكي از ويژگي‌هاي اين نمايشگاه فضاسازيهاي بخش‌ها و تالارهاست كه الهام گرفته از طرح‌هاي اسليمي، ستون، رواق و به صورت كلي معماري ايراني است كه در فضاسازيهاي اطراف ويترين‌هاي مركزي تالارها جاي گرفته‌اند و نگاه ويژه طراحان نمايشگاه را به معماري ايراني نشان مي‌دهد.
«بسيار فوق‌العاده و هيجان‌انگيز» اين توصيف مضمون جملات غالب بازديد‌كنندگان از نمايشگاه است. بازديد‌كنندگاني كه بعضي براي نخستين بار با تمدن ايران آشنا مي‌شدند.
رين وولف، رييس موزه هنر شهر بن در خصوص اين نمايشگاه مي‌گويد: «برخي آثار به نمايش در آمده در اين نمايشگاه نخستين‌بار است به نمايش در مي‌آيند و اين مايه خوشحالي ما است؛ آثاري از تمدن جيرفت كه در چند سال اخير در كاوش‌هاي باستان‌شناسي به دست آمده‌اند و تا به حال در هيچ نمايشگاهي به نمايش گذاشته نشده‌اند ولي حالا در يكي از تالارهاي نمايشگاه قابل بازديد هستند. ما پيش از اين هم در نمايشگاه «هفت هزار سال هنر ايران» ميزبان آثاري از موزه‌هاي ايران بوديم همچنين نمايشگاهي از آثار فرهنگي بين‌النهرين در اين موزه برگزار كرديم. ما در كنار اين نمايشگاه بخشي را به معرفي باغ ايراني و ديگر آثار ثبت شده ايران در فهرست جهاني يونسكو اختصاص داده‌ايم. دليل تاكيد ما بر باغ ايراني اين است كه اين پديده با جغرافياي طبيعي ايران ارتباط دارد. ما در اين نمايشگاه تلاش كرده‌ايم تا يك كار پژوهشي و علمي انجام دهيم و اين موضوع براي ما اهميت ويژه‌اي دارد.»
رين وولف همچنين در پاسخ به اينكه دليل ابراز تمايل آلمان براي برگزاري اين نمايشگاه چيست، مي‌گويد: «ايران براي مردم ما منطقه‌اي ناآشنا است، ما از اين كشور آگاهي كافي نداريم. تنوع آب و هوايي را هم خوب نمي‌شناسيم اما اين را مي‌دانيم كه ايران فرهنگ بسيار ارزشمندي دارد و همچنين آثار تمدني ارزشمندي كه مي‌توانند ما را با تمدن اين كشور آشنا كنند. در ضمن ما تمايل زيادي براي تعامل فرهنگي با كشورهاي ديگر از جمله ايران داريم.» يكي از نگراني‌هايي كه در روزهاي اخير در ميان دوستداران ميراث فرهنگي اوج گرفته است شيوه حفاظت از اشيا و همچنين قوانيني است كه امنيت اين اشيا را در انتقال به خارج از ايران تضمين كنند؛ مدير موزه هنر شهر بن درخصوص شيوه حفاظت از اشيا در نمايشگاه به «اعتماد» مي‌گويد: «اشيايي كه مرتبط با ميراث فرهنگي جهان هستند بايد تا ابد حفظ شوند. ما در مورد انتقال، شيوه نمايش اشيا و همچنين حفاظت از آنها تمام استانداردهاي بين‌المللي را در نظر گرفته‌ايم، ضمن اينكه به همراه اشيا سه كارشناس ايراني بر روند برگزاري نمايشگاه و رفتار كارشناسان ما با اين اشيا نظارت داشته و دارند. تمامي موارد مربوط به مرمت و حفاظت در اين نمايشگاه رعايت شده است.»
خاطره خوب از بن
محمد حسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور با بيان اينكه علاقه‌مندان به ميراث فرهنگي ايران از شهر بن خاطره خوبي دارند چرا كه در سال ۲۰۱۵ در مركز كنفرانس جهاني بن منظر فرهنگي ميمند و شهر باستاني شوش ثبت جهاني شدند، به دو پرونده اخير ايران در يونسكو اشاره كرد و گفت: «سال گذشته بيابان لوت و قنات ايراني در فهرست جهاني يونسكو ثبت شدند، اين نمايشگاه هم كه به تمدن ايراني بين آب و صحرا مي‌پردازد كه بي‌ارتباط با اين دو پرونده جهاني ايران نيست. تنوع اقليمي در ايران موجب ايجاد تنوع فرهنگي شده است، اين نمايشگاه هم به خوبي تصوير فرهنگي ايران را نشان مي‌دهد.» طالبيان با اشاره به بخشي از نمايشگاه كه به باغ ايراني اختصاص دارد گفت: «در باغ ايراني، ايراني‌ها اكوسيستم مورد نياز ايجاد باغ را با الهام از پاراديز كوروش در پاسارگاد، ايجاد كرده‌اند، اين نشان از سختكوشي مردم ايران و صلح‌شان با طبيعت دارد.»
باربارا هولوينگ، دبير علمي نمايشگاه، باستان‌شناس است كه سال‌ها در مورد ايران مطالعه و بررسي انجام داده؛ او در خصوص نمايشگاه مي‌گويد: «ما در اين نمايشگاه محوطه‌هاي مهمي را معرفي كرده‌ايم و آثار مربوط به بعضي از اين محوطه‌ها براي نخستين بار است كه به نمايش در مي‌آيند.»
او درخصوص دليل برگزاري اين نمايشگاه مي‌گويد: «مردم در اروپا و آلمان اطلاعات زيادي از ايران ندارند و ما فقط در كتاب درسي تاريخ از زبان هرودت با بخشي از تاريخ هخامنشي آشنا مي‌شويم، در صورتي كه ايران سرزميني است كه تاريخي طولاني دارد و از طرفي طبيعت ايران با اروپا متفاوت است.» دبير علمي نمايشگاه همچنين درمورد شيوه معرفي آثار مي‌گويد: «اشيا در اين نمايشگاه به وسيله متن، تصوير و صدا معرفي مي‌شوند. نگاه ما به اين نمايشگاه هنري نيست بلكه رويكرد علمي داريم و با ديد پژوهشي به ابعاد مختلف آن پرداخته‌ايم. براساس تاريخ و طبيعت ايران ۴ تالار با رنگ‌هاي مختلف در نظر گرفته‌ايم. يك تالار به دوره استقرار در روستاها اختصاص دارد، اشياي مربوط به تجارت ميان شهرهاي دور در يك تالار معرفي شده‌اند و يك تالار هم به تمدن عيلام اختصاص دارد كه در اين بخش ما شيوه نيايش خدايان در زيگورات را هم معرفي مي‌كنيم و در تالار بعدي به آثار مربوط به جنگ ميان ايران و آشور پرداخته‌ايم. در پايان هم به آثار مربوط به بيستون و خطوط به كار رفته در كتيبه‌هاي آن پرداخته‌ايم و اطلاعاتي را به بازديد‌كننده مي‌دهيم و بعد وارد باغ ايراني مي‌شويم كه هم به دوره هخامنشي ارتباط دارد و هم جزو آثار جهاني ايران است.»
باغ ايراني؛ دروازه‌اي به بهشت
همچنين سوزان انن Susanne annen، دبير اجرايي نمايشگاه در خصوص بخش مربوط به باغ ايراني مي‌گويد: «باغ ايراني از دوره هخامنشي باقي مانده است، ما در اين بخش باغ خاصي را باز‌سازي نكرديم بلكه سعي داشتيم تا المان‌هاي مربوط به باغ ايراني را معرفي كنيم. بسياري از فاكتورهاي مربوط به باغ ايراني در قالب فيلم و موسيقي و عكس معرفي مي‌شوند. بعد از بازديد از تالارهاي اصلي نمايشگاه، بازديد‌كنندگان به اتاقي كه شبيه به يك خانه ايراني است وارد مي‌شوند چرا كه بعضي از باغ‌ها در خانه‌هاي شخصي ايجاد مي‌شدند و بعد فضاي جنبي نمايشگاه را خواهند ديد كه نشان‌دهنده فضايي شبيه به باغ ايراني است.» نمايشگاه آثار تاريخي ايران در بن فرصتي است تا در ميان ناآرامي‌هايي كه اين روزها ساكنان اروپا به‌دليل حملات تروريستي تجربه مي‌كنند از صلح سخن گفت؛ صلح انسان با طبيعت، خود و جهان پيرامون.
- 13
- 6
