چهارپاره چیست؟

چهارپاره یکی از قالب‌های شعر فارسی است

چهارپاره و تفاوت آن با دو بیتی

قالب چهارپاره در زمان رواج شعر نو به وجود آمد. به مجموعه ای از دو بیتی ها که باعث ایجاد یک شعر میشوند؛ چهارپاره می گویند. دو بیتی هایی که چهارپاره را بوجود می آورند؛ دارای تفاوت هایی از نظر قافیه هستند. درواقع چهارپاره، متشکل از دوبیتی هایی با معنای منسجم است درحالیکه در دوبیتی، معمولاً مصرع های اول با مصرع های دوم و چهارم، هم قافیه است و آن ها صرفا از لحاظ وزن باید هم وزن باشند، علاوه‌براین مصراع های زوج با هم هم قافیه اند.

به چهارپاره،" دوبیتی پیوسته" و« دوبیتی ‏های نو» می گویند. در دوره های نخست شعر فارسی، چهارپاره کاربردی نداشت. فرم های قافیه بندی چارپاره، متنوع است.

موضوع شعر چهارپاره

ساختار چهارپاره از نظر موضوع و مضمون، منسجم است و بیانگر موضوع واحدی است. موضوعاتی که شاعر در چهار پاره استفاده میکند؛ اجتماعی و مضامین غنایی است.

 معروف ترین شاعران چهارپاره

در دوران پس از مشروطیت، قالب چهارپاره برای نخستین بار بوجود آمد و در آثار شاعرانی در دهه های ۲۰ و ۳۰ و ۴۰ رواج پیدا کرد که از این شاعران می توان به رشید یاسمی، خانلری، توللی، گلچین گیلانی، نادرپور، نصرت رحمانی، ابتهاج و مشیری اشاره کرد. جعفر خامنه ­ای تبریزی، نخستین چهارپاره را در حدود ۱۳۲۴ ه.ق سرود و افردی که از او تقلید کرده ­اند شامل ملک الشعرای بهار، حبیب یغمایی و حمیدی شیرازی و رشید یاسمی و صورتگر می باشند.

چهارپاره از دوبیتی‌هایی با معنای منسجم تشکیل شده‌است

نمونه چهارپاره

فریدون توللی یک نمونه چهارپاره سروده که در زیر به آن اشاره شده است:

بلم آرام چون قویی سبکبار

به نرمی بر سر کارون همی رفت

به نخلستان ساحل قرص خورشید

ز دامان افق بیرون همی رفت

شفق بازیکنان در جنبش باد

شکوه دیگر و راز دگر داشت

به دشت پر شقایق باد سرمست

تو پنداری که پاورچین گذر داشت

جوان پارو زنان بر سینهٔ موج

بلم می راند و جانش در بلم بود

صدا سر داده مسکین در ره باد

گرفتار دل و بیمار غم بود.

چهارپاره از قالب های جدیدی است که همزمان با رواج شعر نو بوجود آمده است

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش