زونا معمولاً به صورت ظاهر شدن ردی از ضایعه ی پوستی و تاول در یک طرف بدن بروز پیدا میکندزونا
گاهی بعد از طی شدن سیر بیماری آبله مرغان، ویروس در بدن به حالت خفته باقی می ماند (شاید در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). این ویروس خفته امکان دارد سالها بعد مجدداً بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند. عامل بروز بیماری «زونا (Shingles)» ویروسی به اسم «واریسلا زوستر (Varicella Zoster)» است. واریسلا زوستر همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان است. این ویروس سالها بعد از بروز آبله مرغان در دستگاه عصبی شخص می ماند و مجدداً به صورت بیماری زونا بروز پیدا می کند.
گاهی از زونا به نام بیماری «هرپس زوستر (Herpes Zoster)» نیز نام برده می شود. مشخصه ی این نوع عفونت ویروسی، ضایعات پوستی (راش) قرمز رنگ روی پوست است که سبب سوزش و درد می شود. زونا معمولاً به صورت ظاهر شدن ردی از ضایعه ی پوستی و تاول در یک طرف بدن، اغلب در قسمت نیم تنه (شکم و سینه)، گردن یا صورت بروز پیدا می کند.
تاریخچه زونا
با آنکه ضایعات تاولی مثل زونا (Herpes zoster or Shingles) ردپایی بس طولانی در متون مکتوب پزشکی دارند، با وجود این، تمایز بیماری زونا از بیماری هایی مانند آبله و اریزه پلاس و ارگوتیسم در اواخر قرن هجدهم با فعالیت ویلیام هبردن امکان پذیر شد.
ابتلا به زونا در دوران بارداری
ابتلا به زونا در دوران بارداری خوش خیم بوده و معمولاً عوارضی برای مادر و جنین ندارد ولی عفونت اولیه با ویروس آبله مرغان در زمان بارداری و ابتلای مادر به آبله مرغان می تواند منجر به عفونت جنین شده و عوارضی برای مادر یا جنین بهمراه داشته باشد.
طول دوره بیماری زونا
تاول های بیماری زونا معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز زخم میشوند و در دو تا چهار هفته بطور کامل پنهان می شوند. در اغلب افراد سالم، تاول ها هیچ جای زخمی به جای نمی گذارند و درد و خارش بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می رود ولی در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، تاول های زونا امکان دارد بموقع بهبود نیابند. گزارشات در کشوری مثل آمریکا که آمارهای دقیقی از بیماریها موجود است، نشان می دهد تقریباً از هر ۳ نفر، ۱ نفر در طول زندگی خویش به زونا مبتلا می شود.
علائم و نشانه های بیماری زونا
نشانه ها و علائم زونا امکان دارد شامل موردهای زیر باشند:
- علائم بیماری زونا معمولاً با حس سوزش، درد در شروع جراحت و نیز چند علایم سیستماتیک مثل خستگی، سردرد و غیره هستند.
- زونا معمولاً روی یک طرف بدن، در امتداد عصب های انتهایی و در بعضی موارد خاص که میتوانند در هر دو طرف بدن پخش شوند.
در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، تاول های زونا امکان دارد بموقع بهبود نیابند- بیماری زونا معمولاً با جوش های قرمز روشن، بیضی شکل گرد، خوشه ای یا پراکنده نمایان میشود.
- بعد از ۱ تا ۲ ساعت، جوش های قرمز به صورت کیسه هایی پر از آب و سفت بنظر می رسند، تاول های زونا در دسته های خوشه ای (مانند خوشه های انگور ) وجود دارند.
- بعد از پارگی، تاول های زونا زخم می مانند (در صورتیکه عفونت پیدا کند).
- اشخاص مبتلا به زونا می توانند سردرد، تب، خستگی و یا حساسیت نور را تجربه کنند.
چه عواملی باعث زونا می شوند؟
ویروس واریسلا زوستر دلیل آبله مرغان و زونا است. اولین بار کسی که در معرض این ویروس قرار گرفت، باعث شیوع و ایجاد زخم هایی شد که خارش داشتند و بعنوان آبله مرغان شناخته شدند. این ویروس هیچوقت از بین نمی رود، بلکه در سلول های عصبی مستقر می شود و میتواند سالها بعد مجدداً فعال شود و باعث بیماری زونا شود. این بیماری هرپس زوستر نیز نامیده می شود.
زونا چگونه تشخیص داده می شود؟
بروز ضایعات در یک سمت از بدن میتواند علامتی از بیماری زونا باشد، بدین ترتیب جهت اطمینان از بیماری به متخصص داخلی و دکتر پوست خود مراجعه کنید و بعد از قطعی شدن تشخیص میتوان ضایعات و دیگر علائم را درمان کرد. بعد از مراجعه، پزشک اول پیرامون سابقه ی ابتلا به آبله مرغان سؤال هایی می پرسد و علائم شما را بررسی می کند. ضایعات، علائم اصلی بیماری زونا است، ولی امکان دارد صرفا یک مشکل پوستی باشد. ویژگی های ضایعات ناشی از زونا عبارتند از:
>> ظاهر شدن در یک سمت از بدن یا صورت
>> حس تیر کشیدن، سوزش یا خارش در ضایعه
>> ضایعات در ابتدا به صورت یک برجستگی پدیدار میشوند و رفته رفته تبدیل به تاول می شوند.
زونا معمولاً با جوش های قرمز روشن، بیضی شکل گرد، خوشه ای یا پراکنده ظاهر میشودچه کسی در معرض خطر زونا قرار دارد؟
تمامی افراد در معرض خطر زونا قرار دارند ولی زمانی که بزرگتر می شوید، احتمال بیشتری وجود دارد که بیماری زونا بگیرید. افرادی که از بیماری هایی که سیستم ایمنی را تحت‌تأثیر قرار میدهند، مثل بیماری های خونی، دیابت، سرطان، مننژیت، ضعف بدنی و ویروس تب خال رنج می برند، امکان دارد دلیلی برای گرفتن زونا باشند. علاوه بر این، چنانچه شما داروهایی مصرف کنید که سیستم ایمنی را تحت‌تأثیر قرارمی دهند، احتمال این وجود دارد که زونا بگیرید.
بثورات زونا چطور به نظر می رسد؟
بثورات زونا میتواند دسته مشخصی از تاول هایی باشند که پر از مایع هستند، اکثراً در گروهی در یک طرف کمر ظاهر می شوند. این شکل ظاهری، اصطلاح “زونا” را توضیح می دهد، زونا از کلمه لاتین به معنی کمربند می آید. متداول ترین محل بعدی که این بیماری ایجاد می شود در یک طرف پیشانی یا اطراف یک چشم است اما تاول های زونا می تواند در هر جای بدن ایجاد شوند.
آیا زونا می تواند موجب درد مزمن شود؟
در بعضی از افراد، درد ناشی از بیماری زونا ممکن است ماه ها یا حتی سال ها پس از بهبود بثورات باقی بماند. این درد، که بخاطر اعصاب آسیب دیده در پوست و در زیر پوست، به عنوان نورالژی پست هرپتیک شناخته شده است. بعضی دیگر خارش مزمنی در منطقه ای که در آن زمانی بثورات وجود داشته است، حس می کنند. در موارد شدید، درد یا خارش ممکن است برای بروز بیخوابی، کاهش وزن و افسردگی به اندازه کافی بد باشند.
عوارض جانبی زونا
عوارض جانبی زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:
۱. عفونت پوست یکی از عوازض زونا:
اگر ضایعات تاولی زونا بدرستی درمان نشوند، امکان دارد منجر به عفونت های باکتریایی پوست شود.
۲. از دست دادن بینایی از دیگر مضرات زونا:
درگیری چشم و یا ناحیه ی اطراف آن سبب عفونت دردناک چشم می شود، که امکان دارد منجر به از دست دادن بینایی شود.
۳. درد عصبی پس از درمان زونا:
در بعضی از افراد، درد زونا بعد از بهبودی تاول ها ادامه می یابد، که بعنوان نورالژی پس از درمان شناخته می شود و هنگامی که فیبر های عصبی آسیب دیده پیام های سردرگم و اغراق آمیز درد را از پوست به مغز ارسال می کنند، رخ می دهد.
۴. مشکلات عصبی، یکی از عوارض بیماری زونا:
با توجه به اینکه زونا کدام اعصاب را تحت‌تأثیر قرار دهد، امکان دارد منجر به عفونت مغز (انسفالیت)، فلج صورت یا مشکلات شنوایی و تعادل شود.
۵. سندرم رامزی هانت یکی از عوارض عدم درمان زونا:
در صورتی که گوش و یا اطراف آن در زونا درگیر شد، سریعا به پزشک خویش مراجعه کنید، چون در صورت عدم درمان منجر به سندرم رامزی هانت می شود و این علایم را به دنبال دارد: سرگیجه و مشکل در حفظ تعادل، از دست رفتن شنوایی، از دست دادن توانایی حرکت بخش هایی از صورت، گوش درد و وزوز گوش، این عارضه نادر است ولی با درمان بموقع شانس بهبودی کامل وجود دارد.
چه زمانی باید برای بیماری زونا به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت شک به ابتلا به بیماری زونا، به ویژه در موارد زیر به پزشک خود مراجعه کنید:
- ایجاد درد و ضایعات در نزدیکی چشم، که در صورت عدم درمان زونا منجر به آسیب دائمی چشم می شود.
- سن بیشتر یا مساوی ۶۰ سال، زیرا سن بطور چشمگیر خطر ابتلا به عوارض زونا را فزونی می دهد.
- شخص یا یکی از اعضای خانواده، به هر دلیلی (به دلیل سرطان، دارو یا بیماری مزمن) دارای سیستم ضعیف ایمنی باشند.
- ضایعات گسترده و دردناک باشند.
درمان زونا با داروهای ضد ویروسی
در حالی که هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد، داروهای ضد ویروسی می توانند ویروس ها را مورد حمله قرار دهند. درمان سریع میتواند یک مورد از زونا را کوتاه تر و خفیف تر کند، در عین حال خطر ابتلا به نورالژی پست هرپتیک را به نصف تقلیل می دهد. پزشکان شروع داروهای ضد ویروسی تجویزی را در زمان بروز نخستین راش زونا توصیه می کنند. گزینه های دارویی عبارتند از: آسیکلوویر، والسیکلویر یا فامیسکلویر.
در بیشتر موارد ابتلا به زونا با معاینه‌ی ساده ضایعات پوستی و تاول‌ها قابل تشخیص استواکسن زونا
واکسن زنده زونا در سال ۲۰۰۶ مورد تائید FDA قرار گرفت. در پژوهش های بالینی، این واکسن خطر ابتلا به زونا را تا% ۵۰ در افراد ۶۰ ساله و مسنتر تقلیل داد. این واکسن می تواند احتمال PHN و همینطور شدت درد در افرادی که هنوز بعد از واکسیناسیون هم زونا میگیرند کاهش دهد. تزریق یک دوز واکسن زنده زونا برای افراد ۶۰ ساله و بالاتر توصیه میشود. این واکسن شیوع فعلی زونا را رفع نمی کند، اما در صورتی که قبلاً زونا داشته اید، میتواند از بروز حملات در آینده جلوگیری کند.
داروهای خانگی برای درمان زونا
بهترین و موثرترین داروی خانگی برای درمان بیماری و کاهش درد زونا عبارتست از:
* درمان بیماری زونا با سیر:
برای درمان زونا، یک حبه سیر را له و خرد کنید. از سیر خرد شده برای استفاده در منطقه زونا به برهه زمانی ۳۰ دقیقه استفاده کنید.
* کمپرس سرد برای درمان بیماری زونا:
۲- ۳ تکه یخ را بردارید و روی زونا برای ۴ تا ۵ دقیقه بگذارید. شما میتوانید این درمان را ۲ تا ۳ دفعه در روز برای یک هفته اجرا کنید تا نتایج حاصل شود. همچنین میتوانید سطح زونا خود را به بازه زمانی چند دقیقه با آب سرد، خیس کنید و بعد آنرا خشک کنید.
* درمان زونا به کمک گل گاوزبان:
یکی از علل ابتلا به زونا استرس و اضطراب می باشد؛ بدین ترتیب بهتر است که داروهای گیاهی ارام بخش مصرف کنید. همچنین گیاهان آرام بخشی که به درمان بیماری زونا کمک می کند، گیاه گل گاوزبان می باشد. شما میتوانید این گیاه را به صورت دم نوش نوش جان کنید.
* کاربرد روغن درخت چای در درمان زونا:
یک قاشق سوپ خوری روغن درخت چای و ۳ قاشق سوپ خوری آب را آماده کنید. اینها را باهم مخلوط نموده و از این مخلوط در مناطق زونا استفاده کنید. این درمان را ۳ دفعه در روز انجام دهید.
درد یا ضایعه‌ی پوستی در چشم و اطراف آن از علائم زونا میباشد* درمان زونا به کمک سرکه سیب:
خواص ضد ویروسی، ضد میکروبی و ضد التهابی سرکه سیب باعث می شود تا این داروی خانگی به یکی از بهترین درمانهای بیماری زونا تبدیل شود. برای این منظور میتوانید هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی از آن استفاده کنید. یک پنبه را به مقداری سرکه سیب آغشته کرده و بر روی زخم های خود بمالید. این کار کمک می کند تا التهاب زخم های شما کاهش یافته و درد را تسکین ببخشد.
* درمان زونا با سیر و پیاز:
۲- ۳ حبه سیر و یک نیمه پیاز را آماده کنید. سیر و پیاز را رنده کنید و بعد آنها را با هم مخلوط کنید. عصاره شان را بردارید و از آن برای استفاده در منطقه زونا برای یک ساعت استفاده کنید. شما میتوانید این روش را ۱- ۲ دفعه در روز برای برترین نتیجه اجرا کنید.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 15
- 2
