غیبت
به حالتی که کسی پشت سر دیگران، سخن بگوید و غیبت شونده از این بابت، ناراضی و ناخشنود باشد؛ غیبت میگویند. برای غیبت در روایات، آثار و عذاب هایی ذکر شده است مثلا پاداش اعمال صالح غیبت کننده به غیبت شونده منتقل میشود و همچنین گناهانی کهِ غیبت شونده مرتکب شده به غیبت کننده منتقل می گردد. غیبت در جامعه موجب بدبینی، نفرت و کینه، قطع رابطه و فساد ایمان و اخلاق و حتی از بین رفتن زندگی اجتماعی میشود.
شرایط تحقق غیبت
شرایط تحقق غیبت عبارتست از:
> درباره ی فردی که در جمع حاضر نباشد، غیبت شود.
> آن سخن عیب و نقص محسوب شود.
> این عیب از عیوب پنهان باشد.
> فرد، کراهت دارد که چیزی که در موردش گفته شده را بشنود.
غیبت در قرآن و روایات
وَلَا یغْتَب بَّعْضُکم بَعْضًا أَیحِبُّ أَحَدُکمْ أَن یأْکلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیتًا ( ترجمه: از یکدیگر غیبت مکنید. آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟
تعبیر آیه ۱۲ سوره حجرات درباره ی غیبت اینست که شخص غیبت کننده، گوشت برادرِ مرده خود را میخورد. همچنین تعبیرات شدید اللحنی نسبت به غیبت کننده در روایات آمده است.
- پیامبر( ص) درخصوص غیبت فرمود:خداوند درصورت غیبت کردن پشت سر مرد یا زن مسلمان تا چهل شبانه روز، نماز و روزه او را نمی پذیرد و تنها درصورتی اعمالش پذیرفته میشود که توسط غیبت شونده بخشیده شود.
- رسول خدا ( ص) در روایتی ضمن نهی از غیبت، می فرماید که گناه غیبت نسبت به زنا سخت تر است؛ به این دلیل که توبه زناکار توسط خداوند پذیرفته میشود اما توبه غیبت کننده پذیرفته نخواهد شد مگر این که غیبت شونده، او را ببخشد.
- یکی از ریشه های گناه غیبت، برطبق فرموده ی امام صادق ( ع) ، حسد می باشد و عامل خروج از ولایت خدا و وارد شدن در ولایت شیطان از نظر پیامبر، غیبت مؤمن است.
- رسول خدا( ص) در حدیثی درباره ی غیبت فرمود هرکس غیبتی را از برادرش دفع کند خداوند در دنیا و آخرت، هزار باب شر را از او خواهد بست.
احکام غیبت
* دقت کنید که نباید پشت سر مسیحی و یهودی و وهابیانی که در حال جنگ با مسلمانان نیستند و با شیعه و اهل بیت، خصومت ندارند؛ غیبت کنید.
* اگر کودکی، توانایی درک خوب و بد را دارد و ناراحت می شود که پشت سرش غیبت کنید نباید چنین کاری را انجام دهید.
* غیبت کردن تنها در برخی از موارد، جایز است که از آن ها می توان به دادخواهی در برابر ظلمهایی که به انسان شده و مشورت دادن به افراد و مواردی که نهی از منکر شده، اشاره کرد.
* کسی که غیبت را می شنود؛ بنابر احتیاط باید حلّیت بطلبد.
* درصوت غیبت کردن پشت سر کسی و عدم وجود شرایط برای حلالیت طلبیدن، کافیست که توبه کنید.
* برای غیبت های انجام شده در دوران گذشته و عدم دسترسی به آن افراد در حال حاضر باید توبه کنید.
* اگر کسی اذن غیبت را به چند نفر درباره ی خود بدهد، غیبت او جایز نیست.
* اگر بدون هیچ عیب جویى و تمسخری درباره ی مسائلی همچون آداب و رسوم، گفتار، کردار، شکل ظاهرى و ادا درآوردن روستایى ها، شهرى ها و قبایل گوناگون ایران و سایر کشورها و طرز لباس پوشیدن ، گفتگو کنید؛ بلامانع است.
* اگر شخصى در مجلسی که غیبت میشود؛ برود و امر به معروف و نهى از منکر، هیچ تأثیری در غیبت کننده نداشته باشد، آن شخص باید چنین جلسه اى را ترک کند.
* در صورتى که انتقاد از کاندیداتورها و بیان نکات منفى آنها در جمع در مقام مشورت براى رأى دادن به آن ها باشد، بلامانع است ولى باید به بیان صفات آن ها پرداخت نه این که به آن ها توهین، مذمّت، تحقیر و یا تهمت زده شود.
* اگر غیبت کردن از مسئول اداره یا کارمند مرتکب خلاف، به قصد نهى از منکر باشد و مؤثر واقع شود؛ باید این کار را انجام دهد.
* غیبت کردن درمورد کفار حربی بلامانع است.
* اگر درمورد خوبی های کسی حرف یزنید که وی با شنیدنش اذیت شود و ناراضی باشد؛ اشکال دارد.
* مرز میان إنتقاد و غیبت از یک فرد، مشخص است. هدف از غیبت اینست که عیب و نقص افراد را به زبان بیاورید در حالی که هدف از انتقاد اینست که شرایط و اوضاع را اصلاح و بهبود دهید و تفاوت بسیاری میان این دو وجود دارد. غیبت به شخصیت حقیقی افراد، مربوط میشود ولی انتقاد به شخصیت حقوقی افراد، مربوط میشود.
گردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 17
- 6